1. Transformator cho’lg’amlarining ulanish guruhlari Bir va uch fazali transformatorlarning ulanish guruhlari

43-rasm.
cho’lg’amlar faza va liniya kuchlanishlarining vektor diagrammasini quramiz (42-rasm , v). Cho’lg’amlar yulduz usulida ulanganda liniya va faza kuchlanishlari orasidagi munosabat U_L= U_F va uchburchak usulida ulanganda U_L=U_F bo’lishini esga olamiz. 42-rasm, v da chizilgan vektor diagrammada (U_AB va U_ab kuchanishlar bir-biridan 330° siljiganligini ko’ramiz. Agar kuch­lanish U_AB ning vektori (soatning minut mili) 12 ni ko’rsatsa, ikkilamchi cho’lg’amning U_BB kuchlanish vektori (soatning soat mili) 11 ni ko’rsatadi. Demak, transformatorning ulanish guruhi 11 bo’ladi va bu Y/ — 11 shartli belgisi bilan ko’rsatiladi.

Endi shu transformatorning ikkilamchi cho’lg’amlarning bosh uchi; a, b, c qismlarni esa cho’lg’amlarning uchlari deb, ularni uchburchak usulida ulasak, ikkilamchi cho’lg’am kuchlanishining vektori bun­dan oldin keltirilgan diagrammadagiga qaraganda 180° ga siljigan bo’ladi (42-rasm , г). Bu holda kuchlanish (U_AB vektori 12 raqamni ko’rsatsa, kuchlanish U_AB vektori 5 raqamni ko’rsatadi va uning shartli belgisi (Y/ —5 )bilan ko’rsatiladi.

Transformatorning ikkilamchi cho’lg’amiga tegishli klemmalar­ni, ya’ni cho’lg’amlarning bosh va oxirgi uchlarini turli tartibda belgilab (masalan, a, b, c o’rnida c, a, b yoki b, c, a bilan belgilab), cho’lg’amlarning turli ulanish guruhlarini olish mumkin.

Transformatorning cho’lg’amlari Y /Y va usullarida ulanganda juft, ya’ni 2;4;6;8;10 va 0 ulanish guruhini olish mumkin. Cho’lg’amlar Y/ va /Y usullarida ulanganda tok guruhlarni, ya’ni 1, 3, 5, 7, 9 va 11 ulanish guruxdarini olish mumkin.


Mamlakatimizda Umumittifoq standarti asosida uch fazali transformator cho’lg’amlari, asosan, Y /Y —0 va Y/ — 11 ulanish sxemalarida va 0 (yoki 12) va 11 ulanish guruhlarida ishlab chiqa- riladi (43-rasm , IV -1 jadvalga qarang). Bu transformatorlarni parallel ulash shartlarini oson bajarilishiga imkon beradi.



Transformatorning umumiy ko’rinishi

Quvvati 320 KVA, kuchlanishlari 6000±5/400V bo’lgan TM-320/6 markali (uch fazali) moyli transformator


1-po’lat o’zak, 2-past kuchlanish cho’lg’ami, 3-yuqori kuchlanish cho’lg’ami, 4-bak, 5-kengaytiruvchi bak, 6-moy satxini ko’rsatuvchi shisha nacha, 7-moy quyiladigan teshik, 8-o’ramlar sononi o’zgartiruvchi qurulma, 9-qurulma dastasi, 10-yuqori kuchlanish cho’lg’ami,qismasi, 11--past kuchlanish cho’lg’ami,qismasi, 12-termometr, 13-moy chiqariladigan teshik, 14-radiator trubalari.