1-topshiriq. Ma’ruza matni va tavsiya qilingan adabiyotlar asosida savollarga to‘liq javob berishga harakat qiling va jadvalni to‘diring

Xulosa chiqarish — bir va undan ortiq chin mulohazalardan
ma’lum qoidalar yordamida yangi bilimlarni keltirib chiqaruvchi tafakkur shaklidir. Xulosa chiqarish asoslar, xulosa va asoslardan xulosaga olish jarayonidan tashkil topadi. To‘g‘ri xulosa
chiqarish uchun, avvalambor, asoslar chin mulohazalardan iborat
bolishi, o‘zaro mantiqan boglanishi kerak. Masalan, «Ibn Sino
«Donishnoma» asarini yozgan» va «Pifagor matematik bolgan»
degan ikki chin mulohazadan xulosa chiqarib bolmaydi. Chunki
bu mulohazalar oltasida mantiqiy aloqadorlik yo‘q. Xulosa asoslari va xulosa ham o‘zaro mantiqan boglangan
bolishi shart. Bunday aloqadorlikning zarurligi xulosa chiqarish qoidalarida qayd qilingan boladi. Bu qoidalar buzilsa,
to‘g‘ri xulosa kelib chiqmaydi. Masalan, «Do'stlarim sport bilan
shug‘ullanadilar» degan mulohazadan «Do‘stlarim sport masteri»
deb, xulosa chiqarib bolmaydi. Demak, xulosa chiqarishning tuzilishi uch elementdan iborat:
xulosa asoslari, xulosa va mantiqiy ergashish (xulosa asoslarining
o‘zaro mantiqiy aloqadorligi va xulosa asoslari bilan xulosaning
mantiqiy aloqadorligi).

11-mavzu: Mulohaza. Xulosa chiqarish.
2 – topshiriq. Nazariy olingan bilimlar asosida mulohazaning
tarkibiy tuzilishini jadvalda izohlang.

Sodda mulohaza (mushohada, hukm)	Murakkab mulohaza (mushohada, hukm)
Oddiy mulohazalar ikki tamoyilga, ya’ni miqdori va sifatiga kola tasniflanadi. 1-tamoyil. Miqdoriga kola oddiy mulohazalar v.ikka, umumiy va juziy boladi.	Mantiqiy boglovchisining mazmuniga kola murakkab mulohazalar quyidagi asosiy turlarga bolinadi: birlashtiruvchi (konyunktiv), ayiruvchi (dizyunktiv), shartli (implikativ) ekvivalent.