1-topshiriq. Ix-xii-asrlarda ijod etgan allomalar mavzusiga oid jadvalni to’ldiring

1-topshiriq. IX-XII-asrlarda ijod etgan allomalar mavzusiga oid jadvalni to’ldiring

Alloma	Tug`ilgan joyi	Yashagan yilllari	Ilmiy tadqiqot yo’nalishi	Jami qancha asar yozgan va nechtasi etib kelgan	Asarlarining nomi	Sharq yoki G`arbda qanday nomlar bilan ulug`langan	Agar bo`lsa, yubileylari qachon nishonlangan
Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy	Xorazm (Xiyva)	783-850	Matematika, Astronomiya, Geografiya	20 dan ziyod ilmiy asarlar muallifi. Bizgacha 10 tacha asari to’liq, Qisman yoki ayrim parchalar tarzida yetib kelgan.	“Fi xisab al-Xind”, “Al-kitob al-muxtasar fi hisob al-jabr va al-muqobala”, “Ziji al-Xorazmiy” (Zij), “Kitob surat al-arz”	Бутун инсоният тарихидаги буюк математик	1983 йилда Москва, Тошкент, Урганч шаҳарларида халқаро илмий анжуман ўтказилган. 2017 йилннинг 15 март куни Президент Ш. Мирзиёевнинг ПҚ 2834-сонли қарори билан Тошкент Ахборот Техналогиялари Университетига Муҳаммад Ал-Хоразмий номи берилган. 2018 йилнинг 5-6 апрел кунлари юртимизда Муҳаммад Ал-Хоразмийнинг 1235 йиллик юбилейи кенг нишонланган. Шу жумладан Муҳаммад Ал-Хоразмий номидаги Тошкент Ахборот Техналогиялари университети томонидан Муҳаммад Ал-Хоразмий таваллудининг 1235 йиллигига бағишланган Халқаро илмий-амалий анжуман ўтказилган.
Ahmad al-Farg’oniy	Farg‘ona	798-865	Matematika, Astronomiya, Geografiya	Бизнинг давримизгача 7 асари сақланиб қолган.	“Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum kitobi”, “Asturlob yasash haqida kitob”, “Asturlob bilan amal qilish haqida kitob”, “Al-Farg‘oniy jadvallari”, “Oyning Yer ostida va ustida bo‘lish vaqtlarini aniqlash haqida risola”, “Quyosh soatini yasash haqida kitob», “Zij”	Шарқда Ал-Фарғоний, Европада Алфраганус номлари билан улуғланган	Ahmad al-Fargʻoniyning boy ilmiy merosini chuqur oʻrganish Oʻzbekistonda mustaqillikdan keyin boshlandi. 1998-yil Al-Fargʻoniyning 1200-yilligi xalqaro miqyosda keng nishonlandi.
Imom al-Buxoriy	Бухоро	810-870	Ҳадисшуносолик	20 дан ортиқ асар ёзган	“Al-jome’ as-sahih”, “Al-Adab_al-Mufrad”, “At-tarix al-kabir“, “At-tarix as-sagʻir“, “At-tarix al-avsat“, “At-tafsir al-kabir“, “Birrul volidayn”, “Asmo as-sahoba“, “Kunyalar“, “Kitob al-favoid“, “Al-Jomeʼ al-kabiyr”, “Xalq af’ol alibod“, “Al-Musnad al-kabiyr“, “Kitob al-xiba”, “Tafsir alQur’on“	Islom olamining yirik mutafakkiri. Muhaddislar imomi, hadis ilmining sultoni	O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 29-apreldagi “Imom al-Buxoriy tavalludining hijriy-qamariy taqvim bo‘yicha 1225-yilligini nishonlash to‘g‘risida”gi qarori asosida Buxoriyning ilmiy merosini o‘rganish va targ‘ib qilish, xotirasini abadiylashtirish borasida katta ishlar qilindi. 1998-yil 23-oktabrda Samarqandda yubiley to‘y-tantanalari bo‘lib o‘tdi.
Al-Moturudiy	Самарқанд	870-944	Имом, фиқҳ олими, калом илмининг мотуридийлик оқими асосчиси	15 га яқийн асар ёзган	“Ta’vilotu ahlis-Sunna”, “Ta’vilotul-Qur’on”, “Kitobut-tavhid”, “Sharhul-fiqhil akbar”, “Risola fil-aqida”, “Risola fil-imon”, “Al-maqolot”, “Bayonu vahmil-mo‘‘tazila”, “Raddu tahzibil-jadal”, “Raddu vaidil-fussoq”, “Raddu avoilil-adilla”, “Raddul-usulul-xamsa”, “Arraddu alal-qaromita”, “Raddul-imoma”, “Ma’xazush-shari’a”, “Kitobul-jadal”	Imomul-hudo (Hidoyatga eltuvchi imom), Qudvatu Ahlis-sunna (Ahli Sunnat peshvosi), Musahhihu aqoidil-muslimin (Musulmonlar aqoidini isloh etuvchisi), Imomul-mutakallimin (Kalom ilmi olimlarining peshvosi), Rabibu Ahlis-sunna (Ahli Sunna val-Jamoa tarbiyasini olgan), Al-Imom az-Zohid (Dunyoni tark etgan imom), Ash-Shayx al-Imom	Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan 2000-yilda Moturidiy tavalludining 1130-yilligi Oʻzbekistonda keng nishonlandi.
Abu Nasr Farobiy	Фароб	870-950	faylasuf, entsiklopediyachi-olim, astronom, matematik, o‘rta asrlar Sharq mediki, sharq arastuchilarining asosiy vakillaridan biri bo‘lgan.	160 дан ортиқ асар яратган	“Kalom fi-l javhar”, “Uyunul masoil”, “Kitob fi-l navomis”, “Kitob fi-l harakat al-falaka doimatun”, “Kalom fi-l aql al-Kabir”, “Kitob fi-l aql as-sagʻir”, “Kitob al-muxtasar al-kabir fi-l mantiq”, “Kitob al-madxal ila-l mantiq”, “Kitob al-burxon”, “Kitob sharoit al-qiyos”, “Risola fi mohiyat an-nafs”, “Kitob fi usul ilm at-tabiat”, “Maqola fi vujub sanoat al-kimyo va-r radd ala mubtiluho”, “Risola fi aʼzo al-insoniya”, “Kalom fi aʼzo al-hayvon”, “Kalom fi sheʼr va-l qavofi”, “Kitob fi-l xitoba”, “Kitob fi-l lugʻat”, “Kitob fi sanʼat al-kitobat”, “Risola fi-t tanbih ala asbob as-saodat”, “As-siyosat an-madaniya”, “Kitob fi maoyish va-l xurub”, “As-siyrat al-fazila”	“Ал-Муаллим ас-соний” – “Иккинчи муаллим” (Аристотелдан кейин), “Шарқ Арастуси” деб юритилган.	2020 йилнинг 13-15 феврал кунлари Қозоғистонда 1150 йиллиги нишонланган
Abu Ali ibn Sino	Бухоро яқинидаги Афшона қишлоғи	980-1037	Табиблик, Файласуфлик	450 дан ортиқ асар ёзган	“Tib qonunlari”, “Kitob annajot”, “Kitob ash-shifo”, “Al-ishorat vattanbihot”, “Hikmat almashriqiyn”, “Kitob al-ishorat filmantiq va lhikmat”, “Donishnoma”, “Tayr qissasi”, “Salomon va Ibsol”, “Hayy ibn Yaqzon”, “Yusuf qaqida qissa”, “Al-Afʼol va-linfiolot”, “Ri-sola as-sanʼa ilalbaraqiy“, “Risola aliksir”, “Urjuza“, “Javomeʼ ilm ul-musiqiy“, “Annajot“, “Risolai ishq”, “Urjuza fi-ttibb“, “alAdviyat alqalbiya“, “Dafʼ almadorr al-kulliya an-al-abdon al-insoniya“, “Kitob al-qulanj“, “Maqola fi-nnabz“, “Risola fi-l-boh“, “Risola fi tadbiri al-musofirin“, “Risola fi xifz as-sihha“, “Risola fi-s-sikanjubin“, “Risola fi-lfasd“, “Risola fi-lhindabo“, “Aqsom al-ulum alaqliya“	Ғарбда Авитсенна
Abu Rayxon Beruniy	Кат (Хоразм)	973-1048	tarix, geografiya, filologiya, astronomiya, matematika, geodeziya, mineralogiya, farmakologiya, geologiya	150	“Осор ал-боқия ан алқурун ал-холия”, “Хоразмнинг машҳур кишилари”, “Таҳдид ниҳоёт ал-амония ли тасҳиди масофат ал-масокин”, “Мунажжимлик санъатидан бошланғич тушунчалар”, “Ҳиндистон”, “Ҳиндларнинг ақлга сиғадиган ва сиғмайдиган таълимотларини аниқлаш китоби”, “Масъуд қонуни”, “Минералогия”, “Доривор ўсимликлар ҳақида китоб” (Сайдона), “Астрологияга кириш”, “Астрономия калити”, “Жонни даволовчи қуёш китоби”, “Икки хил ҳаракатнинг зарурлиги ҳақида”, “Кўпайтириш асослари”, “Птолемей “Алмагести”нинг санскритчага таржимаси”, “Фойдали саволлар ва тўғри жавоблар”, “Фарғоний “Элементлар”ига тузатишлар”, “Турклар томонидан эҳтиёткорлик”, “Оқ кийимлилар” ва карматлар ҳақида маълумотлар”, “Шеърлар тўплами”, “Ал-Муқанна ҳақидаги маълумотлар таржи-маси”, “Ибн Сино билан ёзишмалар”		1973 yil akademik I.M.Mo‘minov tomonidan O‘zbekistonda Abu Rayhon Beruniy tavalludining 1000 yilligi munosabati bilan tadbirlar o‘tkazilgan.
Mahmud az-Zamahshariy	Хоразм	1075-1143	Tarix, geografiya, adabiyot, tilshunoslik, pedagog, shoir	50 дан ортиқ	“Al-Kashshof”, “Al-Mufassal Fi Sino’at Al-A’rab”, “Asas Al-Balaghah”, “Maqamat Al-Zamakhshari”, “Kitob al-jibol va-l-amkina va-l-miyoh”,“Asos al-balog‘at”, “Atvoq uz-zahab fi-l-mavoi’z va-l-xutab”, “Rabi’ ul-abror va nusus ul-axyar”, “Al-Kustos fi-l-aruz”, “Al-Mustaqso fi-l-amsol”, “Maqomat”, “Devon ush-she’r”, “Navobig‘ ul-kalim”, “Al-Kashshof an haqoiq it-tanziyl va uyun ilgaqoviyl fi vujuh it-ta’viyl”	Hayotligida uni “Butun dunyo muallimi”, “Barcha arablar va boshqa xalqlar muallimi”, “Allohning qo‘shnisi”, “Xorazm shuhrati” va boshqa nomlar bilan ulug’lashgan.	1995 йилда Ўзбекистонда 920 йиллиги нишонланган
Burxoniddin al-Marg`inoniy	Фарғона	1123-1197	ислом Фиқҳи, файласуф, шоир, тавхид илми,	Асарлари сони	“Bidoyat ul-mubtadiʼ”, “Kifoyat ul-Muntahiy”, “Hidoyat yoʻlining sarboni”,“Nashr al-mazhab”, “Kitob at-tajnis val-maziyd”, “Maziyd fi furu ulhanafiy”, "Nashr ul-mazhab", "Kifoyat al-muntahiy", "Kitob ul-faroiz", "Kitob ul-mashoyix", “Majma’ Muxtorot an navozil”, “Xidoya fi al-Fiqx”, “Al Kifoya fi sharx Hidoya”, "Hidoya"	islom olamida Shayx-ul islom unvoniga sazovor bo‘lgan	O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.A. Karimov tashabbusi bilan 1997-yilda Burhoniddin al-Marg‘inoniy vafotining 800 yilligi va 2000-yilda tavalludining 910 yilligi keng nishonlandi, Marg‘ilon shahri markazida yodgorlik majmui bunyod etildi.