1. Tok manbalari

Qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulator batareyasining tuzilishi.

Akkumulator batareyasi (2-rasm) yaxlitqobiq 12 da joylashtirilgan uch yoki olti ketma-ket ulangan bo‘limlardan tashkil topgan. Har bir bo‘lim bir-biridan to‘siqlar bilan ajratilgan. Akkumulator batareyalari- ning qobig‘i ebonit, termoplast, polipropilen va polistirol kabi kislotaga chidamli, mexaniq mustahkamligi yetarli darajada yuqori bo‘lgan materiallardan tayyorlanadi. Qobiqning har bo‘limining pastki qismida musbat va manfiy plastinalar tayanadigan qovurg‘alar bo‘lib, ular akkumulator tubiga cho‘kmalar yig‘ilganda (faol massa to‘kilganda) plastinalarni qisqa tutashuvdan saqlaydi.
Akkumulator elementi musbat 3 va manfiy 5 plastinalardan yig‘iladi. Plastinalar asosi qo‘rg‘oshin panjara bo‘lib, uning quyilish xususiyat- larini yaxshilash, mexanik mustahkamligini va korroziyaga chidamliligini oshirish maqsadida tarkibiga 7-8% surma va 0,1-0,2% margimush qo‘shiladi. Qo‘rg‘oshin panjara oralariga faol massa to‘ldiriladi. Musbat plastinaga faol massa sifatida qo‘rg‘oshin surigi (Pb_3,O₄), qo‘rg‘oshin oksidi (PbO) va sulfat kislota (H₂SO₄) aralashmasi qoplansa, manfiy plastinaga qo‘rg‘oshin kukuni va sulfat kislota aralashmasi suriladi. Musbat plastinaning faol massasi mustahkamligini oshirish uchun unga polipropilen tolalalari qo‘shiladi.


2-rasm. Akkumulator batariyasi:
1-korpus; 2-qopqoq 3-«musbat» klemma; 4-odin iz shesti akkumulatorov; 5-«manfiy» klemma; 6-tiqin; 7–quyish joyi; 8-akkumulator plastinasi.

Manfiy plastinalaridagi faol massa ish jarayonida zichlashib keti- shini oldini olish uchun uning tarkibiga 2% gacha kengaytiruvchi moddalar qo‘shiladi. Kengaytiruvchi moddalar sifatida torf, qorakuya, paxta tarandisi va hokazolar ishlatiladi.

Oddiy akkumulator batareyalari “xizmat ko‘rsatilmaydigan” va “kam xizmat ko‘rsatiladigan” ishlab chiqarilmoqda.