1. Табиий офатлар тўғрисида маълумот; Зилзила ва унинг оқибатлари

• РЕЖА:
• 1. Табиий офатлар тўғрисида маълумот;
• 2. Зилзила ва унинг оқибатлари;
• 3. Зилзила кучининг хусусиятлари;
• 4. Бино ва иншоотларга зилзиланинг таъсири;
• 5. Зилзила оқибатларини тугатиш чора тадбирлари;
• 6.Сув тошқини ва унинг талофатлари;
• 7.Кўчки, унинг сабаблари ва талофатлари, олдини олиш усуллари;
• 8.Сел, унинг хусусиятлари ва талофатлари.

• 4-Маъруза Табиий офатлар ўчоқларида қутқариш ва бирламчи тиклаш ишларини олиб бориш ўрганиш

• Аниқлаштирилган мақсадлар
• Талаба ушбу мавзуни ўзлаштиргандан сўнг талаба:
• 1.Табиий офатлар тўғрисида тушунчага эга бўлади;
• 2. Зилзила ва унинг оқибатларини билиб олади;
• 3. Зилзила, сув тошқини, кўчки ва сел оқибатларини тахлил эта олади;
• 4.Бино ва иншоотларга табиий офатлар таъсирини баҳолай олади.
• 5. Мустақил равишда жароҳатланганларга биринчи тиббий ёрдам кўрсата олади.
• Мавзуга оид таянч сўз ва идоралар:
• Табиий офат;
• Зилзила;
• Зилзила талофатлари;
• Зилзиладан ҳимояланиш тадбирлари;
• Кучли зилзилада аҳолининг харакати;
• Сув тошқини;
• Сув тоқинига қарши тадбирлар;
• Кўчки;
• Кўчки хавфининг белгилари;
• Кўчки содир бўлганда аҳолининг харакати;
• Сел;
• Сел оқибарларини камайтириш.

• Табиий офат

• Бартараф
• этиш

• Турлари

• Таърифи

• Таъсири

• Ахолини
• хавфсиз
• жойга
• кучириш

• Бу табиатда юз
• берадиган
• одамларни халок
• булиши
• ва моддий
• бойликларни
• йук булиб кетиши

• Ер
• кимирлаши

• Кучли шамол

• Сув
• тошкини

• Одамлар халок
• булади

• Моддий бойликлар
• йук булади

• 1.Рихтер шкаласи
• 2.Эпицентр
• 3.Магнитуда

• 1.Довул
• 2.Туфон
• 3.Куюн

• 1.Сел келиши
• 2.Корларнинг бирдан эриши
• 3.Кучли шамол
• 4.Дарёда музларни
• йигилиб колиши

• 1-расм. Ер кимирлаганда ахолини харакати

• Ер силкиниш кучи - балларга қараб, қуйидага ҳолатлар кузатилади:
• 1 балл – сезиларсиз, фақатгина сейсмик асбоблар қайд қилиши мумкин;
• 2 балл – жуда кучсиз, уй ичида ўтирган баъзи бир одамлар сезиши мумкин (яхши мустаҳкамланмаган дераза ойналари титрайди);
• 3 балл – кучсиз, кўпчилик одамлар сезмайди, очиқ жойда тинч ўтирган одам сезиши мумкин, осилган жисмлар аста секин тебранади;
• 4 балл – ўртача сезиларли. Очиқ жойда, бино ичида турган одамлар сезади. Уй деворлари қирсиллайди. Рўзғор анжомлари титрайди, осилган жисмлар тебранади;
• 5 балл – анча кучли. Уни ҳамма сезади, уйқудаги одамлар уйғониб кетиши, баъзилари югураб ҳовлига чиқиши мумкин. Шунингдек, идишлардаги суюқликлар чайқалиб тўкилиши, осилган жиҳозлар қаттиқ тебраниши мумкин;
• 6 балл – кучли. Ҳамма сезади, уйқудаги одам уйғонади, аксарият одамлар ҳовлига югуриб чиқади. Уй ҳайвонлари бетоқат бўлади. Баъзи ҳолларда китоб жавонидан китоблар, рўзғор буюмлари, идишлар токчалардан ағдарилади.
• 7 балл – жуда кучли. Кўпчилик одамларни қўрқув босади, кўчага югуриб чиқади, автомобил ҳайдовчилари ҳам сезади, Уй деворларида катта-катта ёриқлар пайдо бўлади, ҳовузлардаги сувлар чайқалиб лойқаланади.