1. Suyuqliklar to’g’risida asоsiy tushunchalar

P.4 = Р , + Г≫An,

Bu ikki tenglikdan p ni topamiz:

Р = Р, + У ш ^ ~ А (2.ЛЗ)

2.7- rasm. Pezometr.

Bunday manometrlar ham bir necha atmosferadan ortiq bosimni o‘lchashga

yaramaydi. v) Differentsial manometrlar - ikki idishdagi bosimlar farqini o‘lchash

uchun ishlatiladi (2.9- rasm). Bosimlami pa\a pvga teng bo‘lgan ikki idish simobli

U-simon naycha orqali tutashtirilgan. Bu holda С nuqtadagi bosim birinchi

idishdan bosim orqali quyidagicha ifodalanadi:

rPc = p . + r A

шШ

2.9-rasm.Differentsial manometr.

Ikkinchi idishdagi bosim orqali esa

Pc = Pv+rA+rmh.

U holda idishlardagi bosimlar farqi

Pa ~Pv =7i0h -bi)+rmh. (2.14)

Ikki idishdagi suyuqliklar sathi teng boMganda esa h2 - hi = h va

Pa - Pv = (rs,„ ~r,)h

g) Mikromanometrlar - juda kichik bosimlami o‘lchash uchun ishlatiladi va

suyuqlik sathining o‘zgarishi sezilarli bo‘lishi uchun suyuqlik to‘ldirilgan idishga shisha

naycha qiya burchak ostida ulanadi (2.10-rasm). U holda idishdagi chegirma bosim

quyidagicha aniqlanadi: p = yh bo‘lgani uchun

p = yisma (2.16)

shisha naychaning qiyalik burchagi a qancha kichik bo‘lsa, bosim shuncha aniq

oM^hanadi. Ko‘p hollarda manometr shisha naychasining qiyalik burchagini

o‘zgaruvchan qilib ishlanadi. Bu holda mikromanometrlaming qo‘llanish chegarasi

kengayadi.

d) Vakuummetrlar. Tuzilishi xuddi suyuqlik U-simon manometrlariga o‘xshash

bo‘lib, idishdagi siyraklanish darajasini aniqlaydi (2.11-rasm). Gidrostatik bosim

tenglamasiga asosan

simob ustunining pasayishi idishdagi bosim va p n orqali quyidagicha ifodalanadi:

II. Mexanik asboblar (katta bosimlami oMchash uchun ishlatiladi va buning uchun turli

mexanik sistemalardan foydalaniladi):