1. Super kompyuterlar nima Super kompyuteralar turlari 3

201-GURUH TALABASI
SIRLIBOYEV HUSNIDDIN.
Tayyorladi:
Mavzu:Super kompyuterlar.
Reja:
1. Super kompyuterlar nima
2. Super kompyuteralar turlari
3. Super kompyuterlarning dasturiy ta`minotini tanlash

Super kompyuterlar nima
Super kompyuterlar (TOP 500 kompyuterlar)-juda katta tezlikni talab qiladigan va katta hajmdagi masalalarni yechish uchun mo`ljallangan bo`ladi. Bunday masalalar sifatida ob-havoning global prognoziga oid masalalarni, uch o`lchovli fazoda turli oqimlarning kechishini o`rganish masalalari, global informatsion sistemalar va hokazolarni keltirish mumkin. Bu kompyuterlar bir sekundda 10 trillionlab amal bajaradi. Superkompyuterlar bahsida AQSH energetika vazirligining Sandia laboratoriyasida o`rnatilgan 9472 protsessorli Intel ASCI Red kompyuter sistemasi karvonboshilik qilmoqda. Uning tezligi kompyuterlar tezligini o`lchovchi- Linpacr parallel testida 1 TFLOPS (1 TFLOPS-1000 GFLOPS teng, 1GFLOPS esa 1000000 FLOPS, 1FLOPS-sekundiga 1000 amalga teng).
Xususan, bu kompyuter yadro sinovlarini va eskirayotgan yadro qurollarini modellashtirishda qo`llaniladi. E'tiborlisi shuki, Tokio universiteti dunyoda to`rtinchi o`rinda turadigan, sekundiga 873GFLOPS amal bajaradigan, 128 protsessorli SGI ASCI Blue kompyuteriga ega. Quyidagi jadvalda Top kompyuterlar haqida ma'lumot keltirilgan: Rey- Superkompyuter Ishlab chiqaruvchi Shirkat nomi Protsessor Moshnost ting rusumi mamlakat soni (GFLOPS).
1. Intel ASCI Red AQSH Intel (AQSH) 9472 1338
2 . SGI ASCI Blue AQSH SGI (AQSH) 6144 634
3 . SGI T3E1200 AQSH SGI (AQSH) 1084 430
4 . Hitachi SR8000 Yaponiya Hitachi(Yaponiya) 128 368
5 . SGI T3E900 AQSH SGI (AQSH) 1324 264
Super kompyuteralar turlari
Umumiy Rmax (GFLOPS) bo'yicha eng katta superkompyuter sotuvchilari va super kompyuterlar turlari.
Superkompyuter - bu umumiy maqsadli kompyuter bilan taqqoslaganda yuqori ishlash ko'rsatkichiga ega kompyuter. Superkompyuterning ishlash tezligi sekundiga tuzuvchi nuqtalarda (FLOPS) soniyada millionlab ko'rsatmalar o'rniga (MIPS) o'lchanadi. 2017 yildan beri yuz kvadrillion FLOPS (petaFLOPS) ni bajara oladigan superkompyuterlar mavjud. yil noyabr oyidan beri dunyodagi eng tezkor 500 ta superkompyuterlarning barchasi Linux operatsion tizimida ishlaydi. Qo'shimcha tadqiqotlar Xitoyda, AQShda, Evropa Ittifoqida, Tayvan va Yaponiyada tezroq, yanada kuchli va texnologik jihatdan yuqori darajadagi ekkasall superkompyuterlarni yaratish uchun olib borilmoqda.
AQSh uzoq vaqtdan beri superkompyuterlar sohasida yetakchi bo'lib kelmoqda, avval Krayning deyarli uzluksiz ustunligi va keyinchalik turli xil texnologiyalar kompaniyalari orqali. 1980 va 90-yillarda Yaponiya bu sohada katta yutuqlarga erishdi, ammo o'sha paytdan boshlab Xitoy ushbu sohada tobora faollasha boshladi. 2018 yil noyabr oyi holatiga ko'ra, TOP500 superkompyuterlari ro'yxatidagi eng tezkor superkompyuter bu AQShda LINPACK benchmark balli 143,5 PFLOPS, undan keyin Sierra, taxminan 48.860 PFLOPS ga teng bo'lgan AQShdagi Summit. AQSh kuchli o'ntalikka beshta, Xitoy esa ikkitadir. 2018 yil iyun oyida ro'yxatdagi barcha superkompyuterlar birgalikda 1 exaFLOPS belgisini sindirishdi.