1 sintaksis (SO’z birikmasi)

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
BITISHUV 
 
So‘z birikmalari tarkibidagi tobe va hokim so‘zning hech qanday qo‘shimchasiz, faqat ohang va ma’nosi 
(tartibi)ga ko‘ra bog‘lanishi 
bitishuv
deyiladi: 
tez yurmoq, chiroyli ko‘ylak, ashaddiy muxlis, qiziqarli hikoya. 
Bitishuvli birikmada so‘zlarning o‘rnini almashtirish mazmun va sintaktik tuzilishga ta’sir qilishi 
mumkin:
Katta hovli – 
bitishuv, 
Hovli katta – gap.
Bitishuvda 
hokim so‘z,
asosan, 
ot, 
ba’zan 
sifat
(akamdek chaqqon), 
ravish
(ukamdek tez), 
fe’l
(faxrlanib 
gapirmoq) so‘z turkumiga mansub bo‘ladi. Tobe so‘z 
sifat, son, olmosh, sifatdosh, ravish, taqlid so‘z, ravishdosh
bilan ifodalanishi mumkin: 
achchiq qalampir, o‘ttiz oltita savol, shuncha javob, to‘qilgan gilam, ozgina umid, 
ship-ship ovoz, g‘ururlanib so‘zlamoq. 
Ravishdosh+fe’l shaklidagi bitishuvli birikmalarni ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmalaridan farqlash lozim. 
T
obe bo'lak hokim ho'lakka ko'makchilar yordamida bog'langanda, ko'p hollarda 
kelishik bilan birgalikda yoki kelishik bilan almashinib qo 'llanilishi mumkin. Natijada 
kelishik qo'shimchalari va ko'makchilar sinonimiyasi vujudga keladi
. 
Uni quyidagi 
sxema orqali ifodalash mumkin.
-ga 
-tomon 
-tomonga 
-ga tomon 
Eslab qoling. Kelishik qo 'shimchalari bilan ko 'makchilar o'laro sinonimik 
munosabatda bolsa ham. ular o'rtasida ma 'lum ma 'no farqlanishi mavjud. Kelishik qo