1-ШЎъба: педагогик технологиялардан самарали фойдаланиш муаммолари ва ечимлар

―КАТИОНЛАРНИ АНАЛИТИК ГУРУҲЛАРГА БЎЛИНИШИ‖ 
МАВЗУСИНИ ЧАРХПАЛАК МЕТОДИДА ЎҚИТИШ 
 
Тоджиев Ж.Н. – ЎзМУўқитувчиси 
Ешбобоев Т.У. -ТДАУ ўқитувчиси 
Маълумки ҳозирги кунда таълим соҳасида ижобий ўзгаришлар юз 
бермоқда. «Таълим тўғрисида» ги қонун, Кадрлар тайѐрлаш Миллий 
дастурининг қабул қилинганлиги таълим тизимини тубдан ислоҳ қилиш 
ишларини амалга оширишга асос бўлди.
 
Кадрлар тайѐрлаш Миллий 
дастурининг мақсад ва вазифалари, уларнинг асосланганлиги, муҳимлиги 

---

122 
ва муаммоларни ҳал қилиш йўллари мустаҳкам илмий пойдеворга таянади. 
Республикамизда илмий ва илмий–педагогик мутахасислар тайѐрлашга 
катта эътибор берилмоқда. 
Ҳозирги кунда таълим ва тарбия бераѐтган педагог кадрларни қайта 
тайѐрлаш ва малакасини ошириш тизимига алоҳида эътибор қаратилмоқда. 
Чунки кадрларни салоҳияти ва рақобатбардош кадрлар тайѐрлашда янги 
замонавий чет – эл дарсликларини, педогогик, ахборот ва инновацион 
технологияларни олиб кириш ва ўз вақтида ишлаб чиқиш ҳамда жорий 
қилиншни таъминлаш педагог олдида долзарб муоммолардан бири 
ҳисобланади. Талабалар тасаввурини кенгайтиришда ва уларнинг 
билимларини янада оширишда педагогик технологияларини қўллаш энг 
қулай восита ва унумли усул бўлиб ҳисобланади.―Интерфаол‖ – 
инглизча―интер‖ – ―ўзаро‖ ва ―аcт‖ – ―ҳаракат қилмоқ‖, уларни 
умумлаштирганда эса, ―интерфаол ‖ – ― ўзаро ҳаракат қилмоқ‖ маъносини 
англатади. Яъни бундай дарслар ҳамкорликдаги дарслар деб ҳам 
юритилади. ―Чархпалак‖ методи ҳам иинтерфаол усуллардан бири бўлиб, 
семинар ва амалий машғулотларда ўз самарасини беради. Бу метод 
талабаларни дарс жараѐнида мантиқий фикрлашга, ўз фикрларини 
мустақил равишда эркин баѐн эта олишга, ўз-ўзини баҳолашга, якка ва 
гуруҳларда ишлашга, бошқалар фикрига ҳурмат билан қарашга, кўп 
фикрлардан кераклисини танлаб олишга ўргатади. Бизга маълумки, 
―Аналитик кимѐ‖ фанидан маъруза ва амалиѐт дарслари ўтилади. Биз шу 
фанга интерфаол методларни қўллашни мақсад қилиб қўйганмиз. Шу 
ишларимизнинг бири амалий машғулотларга ―Чархпалак‖ методини 
қўллашдир. Масалан, ―Аналитик кимѐ фани ва унинг ўрганиш методлари, 
катионлар ва анионларнинг хоссалари‖ мавзусининг маъруза ва амалий 
машғулотларлари тугагандан сўнг талабаларнинг билимини назорат қилиш 
учун семинар машғулоти ўтказилади. Амалий машғулот дарсини 
―Чархпалак‖ методида ўтказиш учун талабалар гуруҳчаларга ажратилади. 
Талабалар, амалий машғулот ўтказишга қўйилган талаблар ва қоидалар 
билан таништирилади. Ҳар бир гуруҳча ичидан сардорлар тайинланади. 
Гуруҳларга А4 форматдаги оқ қоғозлар тарқатилади. Талабаларга тарқатма 
материал сифатида жадвал берилади. Бу жадвалда катионларнинг аналитик 
гуруҳларга бўлинишининг энг қулайи ва кўпроқ тарқалгани Н.А. 
Меншуткин таклиф қилган водород сульфидли усул келтирилган. Буни 
эсда сақлаб қолишдан кўра ундан фойдаланиб катионларнинг аналитик 
гуруҳларга бўлинишини таҳлил қилишлари муҳимроқ ҳисобланади. 

---

123