1-ШЎъба: педагогик технологиялардан самарали фойдаланиш муаммолари ва ечимлар

Мактабгача таълим муассасалари
- жамиятимизда ўсиб-улғаѐтган 
ѐшларга билим бериш, уларнинг ақлий заковатини ўстириш, интеллектуал 
қобилиятини ривожлантириш, истеъдодларини намойиш қилишга хизмат 
қилади. Истиқлол даврида барпо этилган, барча шарт-шароитларга эга 
бўлган умумий ўрта таълим мактаблари, академик лицей ва касб-хунар 
коллежлари, олий ўқув юртларида таҳсил олаѐтган, замонавий касб-ҳунар 
ва илм-маърифат сирларини ўрганаѐтган, ҳозирданоқ икки-уч тилда 
бемалол гаплаша оладиган минг-минглаб ўқувчилар, катта ҳаѐтга кириб 
келаѐтган, ўз истеъдоди ва салоҳиятини ѐрқин намоѐн этаѐтган ѐш 
кадрларимиз мисолида ана шундай орзу-интилишларимиз бугуннинг ўзида 
ўз ҳосилини бераѐтганининг гувоҳи бўлмоқдамиз. Энг муҳими шундаки, 
«портлаш эффекти»-нинг ҳақиқий моҳияти ва аҳамияти вақт ўтиши билан, 
биз тарбия қилаѐтган соғлом ва баркамол авлоднинг сафимизга тобора 
илдам кириб бориши билан янада яққолроқ сезилади. 
Жамоатчилик Кенгашлари – жамиятимизда фаолият юритаѐтган 
идоравий мансублигидан қатъий назар, баркамол шахс тарбиясига ўз 
таъсирини 
ўтказадиган, 
инсон 
омилини 
давлат 
манфаатларига 
мувофиқлаштирувчи, комил инсон тарбиясига хизмат 
қилувчи 
органлардир. 
Оилавий тарбияда оиланинг моддий фаровонлиги, маданий-
маънавий савияси, осойишталиги, оила аъзоларининг сони, таркиби 
алоҳида аҳамият касб этади. 
МТМ масканларида бериладиган таълим-тарбия даражаси билан 
бола шахсининг оилавий турмуш тарзи орасидаги алоқадорликнинг 
педагогик жиҳатдан таъминланганлиги ҳамда таълим олувчиларнинг 

---

368 
ютуқлари, уларда шахсий сифатларнинг таркиб топиб боришини 
жадаллаштиради.
Маънавий ҳаѐтимизни юксалтириш ҳақида гапирганда, маҳалланинг 
роли ва таъсири хусусида тўхталиш албатта ўринлидир. Маълумки, 
азалдан ўзбек маҳаллалари чинакам миллий қадриятлар маскани бўлиб 
келади. Ўзаро меҳр-оқибат, аҳиллик ва тотувлик, эҳтиѐжманд, ѐрдамга 
муҳтож кимсалар ҳолидан хабар олиш, етим-есирларнинг бошини силаш, 
тўй-томоша, ҳашар ва маъракаларни кўпчилик билан бамаслаҳат ўтказиш, 
яхши кунда ҳам, ѐмон кунда ҳам бирга бўлиш каби халқимизга хос урф-
одат ва анъана-лар авваламбор маҳалла муҳитида шаклланган ва 
ривожланган. Халқимизга хос ўзини ўзи бошқарувтизимининг бу ноѐб 
усули қадим-қадимдан одамларнинг нафақат тилида, балки дилида, бугун 
ҳаѐтида чуқур жой эгаллагани бежиз эмас. Биз «Маҳалла — ҳам ота, ҳам 
она» деган ҳикматли наклни ана шу ҳаѐтий ҳақиқатнинг ифодаси си-
фатида қабул қиламиз. 
Маҳалла ҳақида гапирганда, кўпчилик ана шундай чуқур маъноли 
сўзларни эслаши ва тилга олиши табиий. Улар шу тариқа наинки 
ўзларининг дарду ташвишларини ҳал қиладиган таъсирчан ижтимоий 
фуқаролик идораси, айни вақг-да она юрт рамзи бўлган маҳаллага ўзининг 
му-носабатини изҳор этади. 
Кўп йиллик илмий кузатиш ва тадқиқотлар шуни кўрсатадики, инсон 
ўз умри давомида оладиган барча информациянинг 70 фоизини 5 ѐшгача 
бўлган даврида олар экан. 
Боланинг онги асосан 5—7 ѐшда шаклланишини инобатга оладиган 
бўлсак, айнан ана шу даврда унинг қалбида оиладаги муҳит таъсирида 
маънавиятнинг илк куртаклари намоѐн бўла бошлайди. Халқимизнинг 
«Қуш уясида кўрганини қилади», деган доно мақоли, ўйлайманки, мана шу 
азалий ҳақиқатни яққол акс эттиради. 
МТМ ва ота-оналар билан ҳамкорликдаги ишларни ташкил этиш - 
янги жамият бунѐдкори бўлмиш янги инсонни тарбиялашга хизмат қилади. 
Бу борада ҳамма бир ѐқадан бош чиқариб фаолият юритиши муҳимдир. 
Бугунги кунда маҳаллаларимизда самарали фаолият олиб бораѐтган, бу 
ноѐб тузилмани том маънода ўзини ўзи бошқариш идорасига 
айлантиришга катта ҳисса қўшиб келаѐтган маҳалла оқсоқоллари ва 
фаоллари, фуқаролар йиғинларининг диний маърифат ва маънавий-
ахлоқий масалалар бўйича маслаҳатчиларининг ижобий таъсири тобора 
ортиб бормоқда. Айнан ана шу инсонларнинг одамлар кўнглига йўл топиб, 
уларнинг дарду ташвишига шерик бўлиб, ўз вақтида бераѐтган амалий 
ѐрдамлари, тўғри ва ўринли маслаҳатлари туфайли оила ва-маҳалла 
муҳитида, бутун диѐримизда тинчлик ва осойишталик, ўзаро меҳр-оқибат 
туйғулари кучайиб бораѐтганини эл-юртимиз юксак қадрлайди