1. Shaxstıń rawajlanıwı, tárbiyasi jáne saciyallasiw Shaxs tárbiyasına tásir etiwshi faktorlar

2.Shaxs tárbiyasına tásir etiwshi faktorlar.
Pán de adamdıń shaxs retinde rawajlanıwına biologiyalıq jáne social faktorlardıń tásiri ortasındaǵı munasábetti belgilewge tiyisli tartıs ko'pdan berli dawam etpekte.
Insannıń shaxs retinde rawajlanıwına social waqıyalar, tábiy faktorlar yamasa tárbiya tásir etedime? Bul úsh omilning óz-ara munasábeti qanday?
Pán de biologiyalıq jónelis dep atalǵan kóz qaras jetekshi orınlardan birin iyelep, onıń wákilleri Aristotel, Platonlar tábiy-biologiyalıq faktorlardı joqarı qóyadı. Olar tuwma múmkinshilikler, táǵdir, tole hár kimniń turmıs daǵı ornın belgilep bergen, deydi.
XVI ásir filosofiyasında payda bolǵan preformizm aǵımı wákilleri bolsa shaxs rawajlanıwındaǵı násildiń roliga úlken baha berip, social ortalıq hám tárbiyanıń rolin biykar etedi.
Progmatizm aǵımı jáne onıń wákilleri D. D'yul, A. Kombe da shaxs rawajlanıwın biologiyalıq kózqarasda tiykarlaydilar. Olar rawajlanıwdı fahat muǵdarlıq ózgeriwden ibarat, dep qaraydılar. Násildiń rolin absaluytaltiriw, onı insan táǵdirinde sheshiwshi áhmiyetke iye dep biledi.
Sonday eken, bir gruppa shet el ilimpazlar rawajlanıwdı biologiyalıq (nasliy) ámilge baylanıstıradılar.
Biologiyalıq aǵımǵa qarsı filosofiyalıq aǵıs wákilleri rawajlanıwı social faktor faktor menen belgileydiler. Bul aǵıs wákilleri bala shaxsınıń fizikalıq, psixik rawajlanıwı ol jasaytuǵınlıq ortalıqqa baylanıslı dep kórsetediler.
Ortalıq degende adam jasaytuǵınlıq sharayattaǵı barlıq sırtqı tásir túsiniledi. Sol kózqarastan tárbiya sebepli balanı ózi jasaytuǵınlıq social jaǵdayǵa maslastırıw múmkin, degen juwmaq kelip shıǵadı.
Shaxs ǵa social ortalıqtıń tásiri de zárúrli. Bul tárbiya sisteması arqalı ámelge asıriladı.
Birinshiden, tárbiya tásirinde ortalıq bere almaǵan bilim, maǵlıwmat iyelenipdi, miynet hám texnikalıq iskerlik menen baylanıslı kónlikpe hám ilmiy tájriybeler payda boladı.