1. Саноатда бошқарув объектив зарурият ва мақсадга йуналтирилган жараён сифатида

Айланма маблағларнинг айланиш даври 3 қисмдан иборат булади:
1. Маблагларнинг ишлаб чиқаришдаги жамғарма шакли;
2. Ишлаб чикариш жараёнидаги шакли;
3. Тайёр маҳсулот ёки ҳисоб-китоб счётидаги шакли.
Нормаллаштиришнинг асосий вазифаси ишлаб чиқариш жамғармаларини, тугулланмаган ишлаб чицариш хажмини, тайёр маҳсулот қолдиғини аниқлашдан иборат.
Нормаларга биноан ишлаб чиқариш жамғармалари режалаштирилади. Уларнинг миқдори корхоналарда камроц, лекин ишлаб чикариш жараёнига етарли бўлиши керак.
Ҳар бир корхона айланма маблағларни саклаш ва улардан окилона фойдаланишни ва уларнинг айланишини тезлаштиришни таъминлаши керак. Факат шундагина у самарали ишлаган булади. Айланма маблагларнинг иқтисодий самарадорлиги уларнинг доиравий шаклда айланиши тезлашишидир.
Бунга эришилганда ортиқча маблағларнинг бўшашига ва улар бошқа мақсадларда кулланишига шароит яратилади.
Айланма маблағларнинг айланиши турли кўрсаткичлар билан белгиланади. Айланма маблағларнинг айланиш коэффициента куйидаги формула ёрдамида аниқланади:

Ка = Мсм / Ай.қ.

Бунда: Мсм — сотилган маҳслуот миқдори, сўм ҳисобида;
Ай.қ. — айланма маблағларнинг уртача йиллик қолдиғи, сўм ҳисобида.
Айлана маблағларнинг 1 та айланиш даврини қуйидаги формула билан ҳисоблаш мумкин:

Ад = (А й.ц*360) / Мсм

Айланма маблағларнинг айланиш даврини хисоблашни осонлаштириш учун йилдаги кунлар сонини 360 кун, квартални 90 кун. ойликни 30 кун деб қабул қилинган.

Айланма маблагларнинг айланишини тезлаштириш жуда катта халқ хўжалиги аҳамиятига эга. Чунки у пул маблагларини бўшатишга имконият яратади.
Айланма маблаглар айланишини тезлаштириш нинг асосий йўллари қуйидагилардан иборат:
- ишлаб чиқариш циклининг давомийлигини, узоқлигини қисқартириш;
- нормативдан ташқари ва ошиқча заҳираларни йўқотиш;
- тайёр маҳсулотларни сотишни тезлаштириш ва ҳ.к.лар.