1. Reproduktiv salomatlik haqida tushuncha bering. Reproduktiv salomatlik

140.  Bosh  miya  va  uning  qismlari  haqida  gapiring. 

Bosh  miya (cerebrum)  yoki oxirgi  miya (telencephalon) miyaning katta  qismi  boʻlib,  tarkibiga bosh  miya  poʻstlogʻi (bosh  miya 

yarimsharlarining)  va gippokamp, bazal  oʻzaklar va  [[hidlov  piyozchasi]]  kabi  bir  qancha  subkortikal  tuzilmalar  kiradi. Odam  miyasida, 

bosh  miya markaziy  nerv  sistemasining eng  yuqori  sohasidir. Prosensefalon yoki oldingi  miya embrional tuzilma  boʻlib,  undan  bosh 

miya prenatal rivojlanadi. Sutemizuvchilarda, dorsal telensefalon, yoki pallium, bosh miya poʻstlogʻiga rivojlanadi va ventral telensefalon, 

yoki subpallium, bazal oʻzaklarga aylanadi. Bosh miya shuningdek tahminan simmetrik chap va oʻng bosh miya yarimsharlariga boʻlinadi. 

Bosh miya miyacha ishtirokida odam tanasidagi barcha ixtiyoriy harakatlarni boshqaradi. 

Bosh miya miyaning eng yirik qismi. Hayvon tanasi holatiga koʻra miya ustunining oldida yoki ustida yotadi. Odamlarda bosh miya eng 

yirik va miyaning besh asosiy boʻlimlari ichida eng yaxshi rivojlangani. 

Bosh  miya  ikkita  bosh  miya  yarimsharlarida  va  ularning poʻstloqlaridan (tashqi kulrang  modda qavati)  va  ostida  yotuvchi oq 

modda sohalaridan iborat.

[1]

 Uning subkortikal tuzilmalari gippokamp, bazal oʻzaklar va hidlov piyozchasini oʻz ichiga oladi. Bosh miya 

ikkita C-shaklidagi yarimsharlardan tashkil topgan boʻlib, ular oʻzaro chuqur bosh miyaning boʻylama tirqishi bilan ajralib turadi. 

Bosh miya poʻstlogʻi, bosh miyaning tashqi kulrang modda qavati boʻlib, faqatgina sutemizuvchilarda topilgan. Yirik sutemizuvchilarda, 

shuningdek odamlarda, bosh miya poʻstlogʻi yuzasi burmalanib pushtalar va egatlar hosil qiladi va yuza maydonini kengaytiradi.

[2]

 

Bosh miya  poʻstlogʻi toʻrt boʻlakka boʻlinadi: peshona, tepa, ensa va chakka boʻlaklari. Boʻlaklar ulardan yuqorida yotuvchi neyrokranial 

suyaklarga koʻra boʻlingan 

Bosh  miya bosh  miyaning boʻylama  tirqishi yordamida  ikkita bosh  miya  yarimsharlari,  oʻng  va  chap,  boʻlinadi. Bosh  miya  kontralateral 

tuzilgan,  ya’ni,  oʻng  yarimshar  tananing  chap  tomonidan  signallarni  qayta  ishlaydi  va  boshqaradi,  chap  yarimshar  boʻlsa  tananing  oʻng 

tomonidan signallarni qayta ishlaydi va boshqaradi.

[3]

 Yarimsharlar orasida kuchli lekin toʻliq boʻlmagan bilateral simmetriya mavjud. Miya 

funksiyalari lateralizatsiyasi ma’lum va boʻlishi mumkin boʻlgan farqlarni koʻrsatadi.