1. Reproduktiv salomatlik haqida tushuncha bering. Reproduktiv salomatlik

145.  Eshitish va muvozanat a’zosi, uning tuzilishi va funksiyalari. 

Eshitish  a’zosi  –  quloq  uch  qismga:  tashqi  quloq,  o’rta  quloq  va  ichki  quloqqa  bo’linadi.  Tashqi  quloq  quloq  suprasi  va  tashqi  eshitish 

yo’lidan  iborat.  Quloq  suprasi  teri  bilan  qoplangan  elastik  toaydan  hosil  bo’ladi.  Supraning  pastki  qismida  toay  yog’’q.  Quloq  suprasi 

---

58 

 

 

tovushning tashqi eshitish yo’liga yog’’nalishiga yog’rdam beradi. Tashqi eshitish yo’li 3 sm uzunlikdagi nay bo’lib, uning devori teri bilan 

qoplangan. Bu terida juda ko’p tuk va maxsus bezlar bor. Bezlar quloq kiri yog’ki quloq sarii deb ataladigan modda ishlab chiqaradi. Tuklar 

va  quloq  sarii  o’rta  va  ichki  quloqqa  chang  va  hasharotlar  kirishidan  saqlaydi.  Tashqi  quloq  bilan  o’rta  quloq  o’rtasida  noora  parda 

joylashgan. Noora parda biriktiruvchi to’qima plastinkasidan iborat bo’lib, sirtdan teri epiteliysi, ichkaridan esa shilliq parda bilan qoplangan. 

O’rta  quloq  asosan  noora  bo’shlii,  uch  dona  eshitish  suyakchasi  va  o’rta  quloqni  burun-halqum  bo’shlii  bilan  tutashtiradigan  Evstaxiy 

nayidan  iborat.  Noora  bo’shliida  joylashgan  eshitish  suyakchalari  bolacha,  sandon  va  uzangi  deb  ataladi.  Bu  suyakchalar  bir-biri  bilan 

harakatchan birikadi. Noora bo’shliidagi havo bosimini atmosfera bosimi bilan tengnlab turish uchun Evstaxiy nayi katta ahamiyatga ega. 

Ammo ba’zan shu nay orqali o’rta quloqqa mikroblar o’tib, kasalliklkr paydo bo’ladi. O’rta quloqning hamma qismi shilliq parda bilan 

qoplangan. Ichki quloq eshitish a’zolarining eng muhimi. Ichki quloq yog’ki labirint chakka suyagida joylashgan. Ichki quloqda chianoq, 

labirint dahlizi va yarim doira kanallar bor. Shulardan labirint dahlizi va yarim doira kanallar muvozanat a’zolaridir. Chianoq esa eshitish 

a’zosi bo’lib, uning ichida tovush sezadigan Korti a’zosi joylashadi. Bu a’zo tarang tortilgan juda ko’p ingichka tolalardan iborat. Har bir 

tolada eshitish nervining shoxchalari tugaydi. Tovush yog’ki havoning tebranishi tashqi eshitish yo’lidan o’tib, noora pardani tebratadi. Bu 

tebranish eshitish suyaklariga o’tadi, keyinchalik esa Korti a’zosi tolalariga keladi va ularning tebranishiga sabab bo’ladi.  Nerv uchlarida 

hosil bo’lgan qo’zalish eshitish nervi orqali bosh miya po’stloidagi eshitish analizatoriga boradi va biz tovushni sezamiz.