1. Quruqlikdagi tuproqlarda sodir boMadigan tuzlar migratsiyasida qaysilar asosiy rol o‘ynaydi?

3-variant
1. Yarim gidromorf tuproqlar qaysi gidromodul ravonga mansub?
A. I; В. II; С. Ill; D. IV; E. v".
2. Quyi Amudaryo dahasidagi sug'oriladigan maydonlaridagi sizot
suvlarining mineralizatsiya darajasi berilgan qatorni ko'rsating.
A. Minerallashmagan;
B. O'rtacha, kuchsiz minerallashgan;
177
C. Kuchli sho‘rlangan;
D. Chuchuk;
E. Chuchukdan namakobgacha.
3. Oral—Kaspiy havzasidagi qaysi daryo suvlarida zararli tuzlarning
miqdori eng ko‘pni tashkil qiladi?
A. Ural; B. Terek; C. Sirdaryo; D. Volga; E. Amudaryo.
4. Sho'rtob tuproqlar deyilishiga sabab nima?
A. Singdiruvchi kompleks tarkibida natriyning miqdori
singdirilgan kationlarga nisbatan 5 % dan ko‘pligi;
B. Singdiruvchi kompleks tarkibida kalsiyning miqdori singdirilgan
kationlarga nisbatan 5 % dan ko‘pligi;
C. Singdiruvchi kompleks tarkibida magniyning miqdori
singdirilgan kationlarga nisbatan 5 % dan ko‘pligi;
D. Singdiruvchi kompleks tarkibida kaliyning miqdori singdirilgan
kationlarga nisbatan 5 % dan ko‘pligi;
E. Singdiruvchi kompleks tarkibida natriy va kaliyning miqdori
singdirilgan kationlarga nisbatan 5 % dan ko‘pligi.
5. Sizot suvlarining kritik chuqurligini aniqlagan olimni toping.
A. Glazovskiy, Bazilevich, Kovda;
B. Polinov;
C. Letunov, Pankov;
D. Kovda, Yegorov;
E. Pankov, Kovda, Yegorov.
6. Mirzacho‘lning sho‘r yerlarini o‘rgangan o‘zbekistonlik
olimlarni aniqlang.
A. Mirzajonov, Isoqov, Maqsudov;
B. Egamberdiyev, Pankov;
C. Pankov, Bespalov, Komilov;
D. Rasulov, Mirzajonov, Miryunusov;
E. Ramazonov, Rozanov, Egamberdiyev.
7. Meliorativ tuproqshunoslikni o‘rganish obyektini aniqlang.
A. Sho‘r emas tuproqlar;
B. Sho‘r tuproqlar;
C. Botqoq tuproqlar;
D. Melioratsiyaga muhtoj yerlar;
E. Eroziyalangan tuproqlar.
8. Bo‘z tuproqlar mintaqasidagi lyosslar uchun xarakterli
xususiyatni aniqlang.
A. Yirik changning miqdori 45—65 % bo‘lishi;
B. Yirik changni miqdori 35—45 % bo‘lishi;
C. Yirik changni miqdori 45—65 % bo‘lishi va qalinligi 3—5 m
dan ortishi;
D. Sariq rangli bo‘lishi;
E. Chang zarrachalari bilan qumning aralashmasi.
9. Tuproqning suv xossalariga nimalar kiradi?
A. Nam sig‘imi, suv o‘tkazuvchanligi, namlikni ko‘tarish qobiliyati
va boshqalar;
B. Kapillarligi;
C. Tuproq eritmasi, hajm va solishtrma massasi;
D. Sho'rligi;
E. Botqoqligi, sho‘rtobligi.
10. Dala nam sig‘imi miqdori nimalarga bog‘liq?
A. Mexanik tarkibga;
B. G ‘ovaklikka;
C. Qum miqdoriga;
D. G um us miqdoriga;
E. Ozuqa elementlari miqdoriga.
11. Filtratsiya tezligi nimalarga bog‘liq?
A. Suvning miqdoriga;
B. Tuproqning mexanik tarkibiga;
C. Suvning sho'rligiga;
D. Filtrlanayotgan yuza va vaqt b’rligidagi filtrlangan suv hajmiga;
E. Tuproqning g‘ovakligiga.
12. Litosfera va tuproqni sho‘rlantiruvchi manbalarni aniqlang.
A. Tog‘ jinslari va minerallar;
B. Tuzlar;
C. Gazlar;
D. Metallar;
E. Tog‘ jinslari va minerallar, minerallashgan suvlar.
13. Sho‘r tuproqlardagi xlorning miqdorini aniqlang.
A. 0,01 %;
B. 0,01 dan katta;
C. 0,03 %;
D. 0,05 %;
E. 0,02 %.
14. Kalsiyli minerallarni aniqlang.
A. Nitritlar, amazonit;
B. Flyuorit, angidrid, apatit, kalsit, gips;
C. Talk, obsidian;
D. Ko‘mir, grafit;
E. Albit, anortit.
15‘. Sho'rtob tuproqlarning singdirilgan natriy miqdoriga qarab
aniqlang.
A. 10 % dan ko‘p bo‘lsa;
B. 5 % dan ko‘p bo‘lsa;
C. 15 % dan ko‘p bo‘lsa;
D. 1 % dan ko‘p bo‘lsa;
E. 2 % dan ko‘p bo‘lsa.
152. Nitrat va nitritli sho‘rlanish tipi qaysi regionga tegishli?
A. Markaziy Farg‘onaga;
B. Mirzacho‘lga;
C. Chiliga;
D. Quyi Amudaryoga;
E. Zarafshonga.
16. Zovurlar oralig‘i nimalarga bog‘liq.
A. Yerning sho‘rlanish darajasiga;
B. Sizot suvlarini chuqurligiga;
C. Tuproq va gruntni mexanik tarkibi, sho'rlanganlik darajasiga;
D. Tuproq sho‘ri tipiga;
E. Sho‘rxokning genezisiga.
17. Sho‘r tuproqlarni shakillantiruvchi asosiy omillarni toping.
A. Iqlim;
B. Relyef;
C. Yerning holati;
D. Geologiyasi;
E. Iqlim, geologiya va geomorfologiyasi, gidrogeologiyasi.
18. Qaysi tuproqlar temirga boy?
A. Bo‘z tuproqlar, podzollar;
B. Lateritlar, botqoqlar;
C. Qora tuproqlar;
D. Kashtan tuproqlar;
E. 0 ‘tloqi tuproqlar.
19. Markaziy Farg‘ona qanday cho‘kma?
A. Denudatsion;
B. Okeanik;
C. Okeanik va denudatsion;
D. Depression va denudatsion-akkumulativ;
E. Ko‘l.
20. Sug‘orish uchun tavsiya etilgan suvining mineralizatsiya
darajasini aniqlang.
A. 1 g/1 dan kam;
B. 3 g/1 dan kam;
C. 1,5 g/1 dan kam;
D. 1—3 g/1 dan kam;
E. 1—2 g/1 dan kam.
21. Daryo suvlarining manbalarini aniqlang.
A. Atmosfera suvi;
B. Yer osti suvi;
C. Qor suvi;
D. Atmosfera va yer osti suvi;
E. Atmosfera, erigan muzliklar, yer osti suvlari.
22. Orol dengizi havzasidagi qaysi daryoda zararli tuzlar ko‘p?
A. Sirdaryo;
B. Zarafshon;
C. Shohimardon;
D. So‘x;
E. Amudaryo.
23. Yer sharidagi chuchuk suvning zaxirasi necha foiz?
A. 2 % dan ko‘p;
B. 3 % dan ko‘p;
C. 4 % dan ko‘p;
D. 1 % dan ko‘p;
E. 5 % dan ko‘p.
24. Xloridli provinsiyaga qaysi tekisliklar kiradi?
181
A. Terek;
B. Volga;
C. Kura-Araks, Volga, Ural;
D. Murg'ob, Tejen;
E. Markaziy Farg‘ona.
25. Magniy-karbonatli provinsiya birinchi boiib kim tomonidan
ajratilgan?
A. Saidov;
B. Fedorov;
C. Kovda;
D. Kuguchkov;
E. Yegorov.
26. Sulfat-sodali provinsiyaga qaysi teksliklar kiradi?
A. Farg‘ona cho‘kmasi;
B. Mirzacho‘l;
C. Ili, Chu vodiysi, Yakutiya, Shirvan;
D. Ili;
E. Zarafshon.
27. Yangi tuzlarning hosil bo‘lishining asosiy sababi nimada?
A. Suvda eruvchi tuzlarni ko‘pligida;
B. Suvda eruvchi tuzlarni kamligida;
C. Gipsning ko‘pligida;
D. TSK bilan tuz o‘rtasidagi reaksiya miqdorida;
E. Kimyoviy jarayonda suv va gazlar hosil bo‘lishida.
28. Qaysi mineralizatsiyaga ega bo‘lgan sizot suvlari chuchuk
hisoblanadi?
A. 1—4 g/1 dan kam;
B. 1—3 g/1 dan kam;
C. 3—4 g/1 dan kam;
D. 1 g/1 dan kam;
E. 10—20 g/1 dan kam.
29. Mineralizatsiya tipi nimalarga qarab belgilanadi?
A. Anionlarga;
B. Kationlarga;
C. Anion va kationlar nisbatiga;
D. Anionlar bilan, kationlar nisbatiga;
E. Anion va kation miqdoriga.
30. Sug‘orish natijasida hosil bo‘lgan sho‘rxoklarning sababi
nimada?
A. Yerning notekisligida;
B. Yerning tekisligida;
C. Yerning sho‘rligi va notekisligida;
D. Noto‘g‘ri sug‘orishda;
E. Suvning sho‘rligida.

31. Sirdaryoning chap sohilidagi soyni aniqlang.

A. Maylisuv;
B. G ‘ova;
C. Chodak;
D. Isfayram;
E. Podshoota.
32. Sirdaryoning o‘ng sohilidagi soyni aniqlang.
A. Oltiariqsoy;
B. Xo‘jabaqirgan;
C. Isfara;
D. So‘x;
E. Shohimardon.
33. Cho‘l mintaqasiga mansub havo haroratining yillik o‘rtacha
miqdorini ko‘rsating.
A. 15;
B. 20;
C. 13,4;
D. 14,4;
E. 15,4.
34. Markaziy Farg‘ona uchun asosiy, katta kollektomi belgilang.
A. Sirdaryo;
B. Sariqsuv;
C. Shimoliy Bog‘dod;
D. Asaka;
E. Tuman kollektori.
35. Markaziy Farg'ona cho‘li qaysi daryo terrasasida joylashgan?
A. Amudaryo;
B. So‘x;
C. Sirdaryo;
D. Isfayram;
E. Shohimardon.
36. Sug'orish maydonidagi suv m uvozanatining asosiy kirim
elementini belgilang.
A. Atmosfera yog‘ini;
B. Sug'orish suvlari;
C. Yer osti oqimi;
D. Yomg‘ir miqdori;
E. Qor miqdori.