|
21 Mavzu: Jismoniy tarbiya mashg`ulotlarida saflanish va qayta saflanish mashqlari va mashqlariga o`rgatish
Reja:
1 Jismoniy tarbiya mashg`ulotlarida saflanish
2 Saflanish usullari
Saf usullari — turgan joyda ijro etiladigan saf harakatlaridan iborat. Bu mashqlarning ahamiyati, eng avvalo, shundan iboratki, ular yordamida intizom va uyushqoqlik tarbiyalanadi.
«SAFLAN!» Bu buyruqqa ko‘ra, talabalar safda turadilar.«TEKISLAN!» Bu buyruqqa ko‘ra, talabalar bir chiziqqa tekislanadilar, chapga «tekislan», o‘ngga «tekislan».«ROSTLAN!» Bu buyruqqa ko‘ra, talabalar safda tik turadilar. Bu gimnastikada asosiy tik turish holatiga to‘g‘ri keladi.«QAYTARILSIN!» Ushbu buyruqqa ko‘ra, oldingi holatga qaytiladi.«ERKIN!» Bu buyruqqa ko‘ra, talabalar turgan joylaridan jilmasdan, bir oyoqni tizzadan bo‘shatib, erkin turadilar.«O‘NGGA!» (chapga) «ERKIN!» Talaba o‘ng (chap) oyoqni o‘ng (chap)ga bir qadam qo‘yib, gavda og‘irligini har ikki oyoqqa taqsimlaydi va qo‘llarini orqaga tutadi.
«GURUH TARQAL!» buyrug‘i berilganda, talabalar safdan chiqib, zalda (maydonda) erkin joylashadilar.
«Guruh, oralarni o‘ngga (chapga, o‘rtaga) ikki yoki uch qa- damga kengaytiring!». Bu buyruq safdagi talabalarning bir-birlari- dan oralari ochiq bo‘lgan safga aytiladi.
22 Mavzu: Saflanish va qayta xaflanish
Reja:
1 Saflanish va qayta xaflanish
2 Bir qatordan uch qatorga qayta saflanish
Saflanish — talabalarning o‘qituvchi buyrug‘idan so‘ng biron- bir safda turish uchun bajariladigan harakatdir. Saflanishlarda, o‘qituvchi barcha talabalar ko‘ra oladigan joyda turishi shart.
Mashg‘ulot oldidan guruh qoida bo‘yicha bir qator bo‘lib, ayrim hollarda esa ikki qatorda saflanadi.
Saflanish uchun: «Bir, ikki, uch qatorga SAF-LAN!» buyrug‘i beriladi. Buyruq berilishi bilan guruh sardori yoki navbatchi safning old tomoniga qarab «ROST-LAN!» holatida turadi, guruh uning chap tomonida saflanadi.
Guruhning mashg‘ulotga tayyorligi to‘g‘risida raport berishdan oldin sardor (navbatchi) guruh safini tekislaydi, uni sanatib chiqadi, so‘ng «ROST-LAN!», «O‘NG-GA TEKIS-LAN!»
(«CHAP-GA!», «O‘RTA-GA») buyrug‘ini beradi.
Guruh sardori (navbatchi) o‘qituvchiga 2—3 qadam yetmasdan (shaxdam qadam bilan) to‘xtaydi va raport beradi: «O‘rtoq o‘qi- tuvchi! ... fakultetining ... kurs ... guruhi mashg‘ulot o‘tish uchun saf- landi. Ro‘yxat bo‘yicha ... kishi, safda ... kishi. 6ardor (navbatchi) ...». Keyin eng qisqa yo‘l bilan o‘qituvchi turgan tekislikka borib, safga qarab turadi. O‘qituvchi salomlashib, guruh javob qaytargandan so‘ng guruh sardori (navbatchi) o‘qituvchining «ERKIN!» buyrug‘ini takrorlaydi va safning o‘ng qanotiga turadi.
Saflanish va raport berishni tantanali ruhda o‘tkazish lozim.
Mashg‘ulot boshlanishidan oldin raport berilishiga o‘qituvchining jiddiy munosabatda bo‘lishi, uning tashqi qiyofasi va qaddi-qomati bu an'ananing muhim ahamiyatga ega ekanligini ko‘rsatishi lozim. Ketma-ket qatorga saflanish — «Ketma-ket qatorga (bir, ikki, uch va h.k.) SAF-LAN!» buyrug‘iga binoan bajariladi. Guruh o‘qituv-
chi (navbatchi)ning qo‘li bilan ko‘rsatgan tomonda bajariladi.
Buyruq bo‘yicha qator, ketma-ket, doira va h.k. bo‘lib saflanadi.
Masalan, «Doiraga ... !», «Ikki qatorga ... !».
Bir qatordan ikki qatorga qayta saflanish. Dastlab «birinchi» va
«ikkinchiga» sanab chiqilgandan so‘ng, «Ikki qatorga 6AF-LAN!» buyrug‘i beriladi. Bu buyruqqa ko‘ra, ikkinchi raqamdagilar chap oyoqni bir qadam orqaga qo‘yadilar (hisob «bir»), o‘ng oyoqni juftlamasdan
bir qadam o‘ngga qo‘yadilar (hisob «ikki») va safda birinchi turganning orqasiga o‘tgan holda chap oyoqni juftlaydilar (hisob «uch»).
Bir qatordan uch qatorga qayta saflanish. Dastlab sanab chiqilgandan so‘ng quyidagi buyruq beriladi: «Uch qatorga 6AF- LAN!». Bu buyruqqa ko‘ra, ikkinchi raqamdagilar joyida turadilar, birinchi raqamdagilar o‘ng oyoq bilan bir qadam orqaga, chap oyoqni juftlamasdan turib, oldinga bir qadam qo‘yadilar va o‘ng oyoqni juftlab, ikkinchi raqamdagilarning orqasiga o‘tadilar. Uchinchi raqamdagilar chap oyoq bilan bir qadam oldinga, o‘ng oyoqni juftlamasdan yonga qadam tashlaydilar va chap oyoqni juftlab, ikkinchi raqamdagilarning oldiga o‘tib turadilar. Avvalgidek, saflanish uchun quyidagi buyruq beriladi: «Bir qatorga 6AF-LAN!». Qayta saflanish, saflanishga teskari tartibda o‘tkaziladi.
Qatordan «qirra bo‘lib» qayta saflanish. Guruhda dastlabki sanoq o‘tkazilgandan keyin buyruq beriladi («6—3 joyida», «6—4—2 joyda» va h.k.), so‘ng quyidagi buyruq beriladi: «6anoqlar bilan QADAM BO6!». Talabalar sanoq bo‘yicha zarur bo‘lgan qadamni tashlab, so‘ng oyoqlarini juftlashadi. O‘qituvchi birinchi qator to‘xtagunga qadar sanab turadi. 6anoq, 6—3-joyida deb sanalganda 7 gacha; 9—6—3-joyida deb sanalganda 10 gacha olib boriladi.
bir qadam o‘ngga qo‘yadilar (hisob «ikki») va safda birinchi turganning orqasiga o‘tgan holda chap oyoqni juftlaydilar (hisob «uch»).
Bir qatordan uch qatorga qayta saflanish. Dastlab sanab chiqilgandan so‘ng quyidagi buyruq beriladi: «Uch qatorga 6AF- LAN!». Bu buyruqqa ko‘ra, ikkinchi raqamdagilar joyida turadilar, birinchi raqamdagilar o‘ng oyoq bilan bir qadam orqaga, chap oyoqni juftlamasdan turib, oldinga bir qadam qo‘yadilar va o‘ng oyoqni juftlab, ikkinchi raqamdagilarning orqasiga o‘tadilar. Uchinchi raqamdagilar chap oyoq bilan bir qadam oldinga, o‘ng oyoqni juftlamasdan yonga qadam tashlaydilar va chap oyoqni juftlab, ikkinchi raqamdagilarning oldiga o‘tib turadilar. Avvalgidek, saflanish uchun quyidagi buyruq beriladi: «Bir qatorga 6AF-LAN!». Qayta saflanish, saflanishga teskari tartibda o‘tkaziladi.
Qatordan «qirra bo‘lib» qayta saflanish. Guruhda dastlabki sanoq o‘tkazilgandan keyin buyruq beriladi («6—3 joyida», «6—4—2 joyda» va h.k.), so‘ng quyidagi buyruq beriladi: «6anoqlar bilan QADAM BO6!». Talabalar sanoq bo‘yicha zarur bo‘lgan qadamni tashlab, so‘ng oyoqlarini juftlashadi. O‘qituvchi birinchi qator to‘xtagunga qadar sanab turadi. 6anoq, 6—3-joyida deb sanalganda 7 gacha; 9—6—3-joyida deb sanalganda 10 gacha olib boriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
