1. Parametrli takrorlash operatori

www.slaydlar.uz

Reja:

1. 
   Parametrli takrorlash operatori
   
2. 
   Repeat takrorlash operatori
   
3. 
   while takrorlash operatori
   
4. 
   Bo`sh operator
   

1. Parametrli takrorlash operatori

Yuqorida sanab o`tilgan jarayonlardan biri, takrorlanuvchi jarayonlarni hisoblashni shartli operatorlardan foydalanib ham tashkil etsa bo`ladi, lekin bunday jarayonlarni hisoblashni takrorlash operatorlari yordamida amalga oshirish osonroq kechadi.

Takrorlash operatorlarining 3 xil turi mavjud:

• 
  parametrli takrorlash operatori;
  
• 
  re`eat takrorlash operatori;
  
• 
  while takrorlash operatori.
  

Echilayotgan masalaning mohiyatiga qarab, programma yozuvchi o`zi uchun qulay bo`lgan takrorlash operatorini tanlab olishi mumkin.

Operatorning quyidagi ko`rinishdagi holi amalda ko`proq ishlatiladi:

for k:q k1 to k2 do S;

bu yerda for (uchun), to (gacha), do (bajarmoq) - xizmatchi so`zlari;

k - tsikl parametri ( haqiqiy tipli bo`lishi mumkin emas);

k1 - tsikl parametrining boshlang`ich qiymati;
k2 - tsikl parametrining oxirgi qiymati;
S - tsikl tanasi.

Operatorning ishlash printsipi:

• 
  tsikl parametri (tsp) boshlang`ich qiymat k1 ni qabul qilib, agar bu qiymat k2 dan kichik bo`lsa, shu qiymat uchun S operatori bajariladi;
  
• 
  tsp ning qiymati yangisiga o`zgartirilib ( agar k son bo`lsa o`zgarish kadami 1 ga teng, belgili o`zgaruvchi bo`lsa navbatdagi belgini qabul qiladi, va h.k.) yana S operatori bajariladi va bu jarayon k > k2 bo`lguncha davom ettiriladi. Shundan so`ng, tsikl operatori o`z ishini tugatib boshqarishni o`zidan keyingi operatorga uzatadi.
  

Agar biz operatorlarning necha marta takroran hisoblanishini aniq bilsak, u xolda parametrli takrorlash operatoridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Misol: yig`indini chekli n ta hadining yig`indisini topish programmasini tuzish.
program sum1;
var
S: real;
i,n: byte; {i va n o`zgaruvchilar 255 dan katta bo`lmagan, butun, natural sonlar}
begin
readln (n); S:= 0;
for i:=1 to n do
S:= S + 1_i;
writeln (S);
end.
Ayrim paytlarda, tsikl parametrini o`sib borish emas, balki kamayish tartibida o`zgartirish mumkin, bu holda tsikl operatori quyidagi formada yoziladi: