1 ―O‛zbekiston temir yo‛llari‖aj toshkent temir yo‛l muhandislari instituti

Tаqrizchilаr:
Tursunov A.I. – 
―O‛zbekiston temir yo‛llari‖ AJ Yo‛l xo‛jaligi 
boshqarmasi boshlig‘i o‛rinbosari; 
Lesov Q.S. – 
t.f.n., dоts. Yo‛l va yo‛l xo‛jaligi ilmiy-tadqiqot 
laboratoriyasi mudiri.
© Toshkent temir yо‛l muhаndislаri instituti, 2017 y. 

---

3 
Kirish 
O‛zbekistonda chuqur iqtisodiy islohotlar amalga oshirilayotgan hozirgi 
zamonda transport turlarining о‛rni nihoyatda katta bo‛lib, ishlab chiqarish va 
ijtimoiy infratuzilmalarning yetakchi tarmoqlari sifatida ahamiyatga egadir.
Transport, ayniqsa temir yo‛l transporti har qanday jamiyatning davlatchilik - 
hududiy tuzilishining ichki va tashqi bozorining shakllanishida hal qiluvchi omil 
sifatida o‛rin tutadi. 
Sharq va G‘arbni, Shimol va Janubni magistral yo‛llar orqali tutashtirgan 
O‛zbekiston bugun ham ulkan transport kommunikatsiya tranzit salohiyatiga ega. 
Hozirgi kunda dunyoga, ayniqsa mintaqamizda yuz berayotgan chuqur va 
izchil siyosiy-iqtisodiy jarayonlar amaldagi transport yo‛llaridan oqilona 
foydalanish bilan birga mavjud yirik xalqaro bozorlar va faol shakllanib 
borayotgan istiqbolli bozorlami bog‘laydigan yangi samarali yo‛nalishlarni ochish 
va o‛zlashtirishni taqozo etmoqda. 
Temir yo‛l transportida yangi texnika-texnologiyalar, texnologik sxemalar 
va zamonaviy mashina, asbob-uskunalarini qo‛llash, ishlab chiqarishni ratsional 
tashkil etish, optimal usullar, ishni tashkil etish sxemalari, shuningdek, temir 
yo‛lning yuqori qurilmalari elementlarining sifati bilan bog‘liq bo‛lgan ishlarni 
o‛z vaqtida va sifatli bajarilishi talab qilinadi. 
Shu bilan bir qatorda Respublikada kadrlar tayyorlash, maxsus 
mutaxassisliklar bo‛yicha bilimli mutaxassislarni tayyorlash ham shu tizimga 
kiritilgan. 
Toshkent temir yo‛l muhandislari institutining bakalavrlari uchun 
mo‛ljallangan ushbu qo‛llanma talabalarda temir yo‛l izi, uning tuzilishi, 
qo‛llaniladigan elementlari turlari, hisoblash asoslari va ularni muayyan 
sharoitlarga mos holda tanlash va loyihalash kabi ma'lumotlarga bag‘ishlangan. 

---