1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
9.20. Picornaviridae oilasi (Pikornaviruslar) (113) 
 
 

---

 
 
258 
60-rasm.
Pikornavirus virioni 
(114) 
 
61-rasm. Rinovirus virioni 
(115)
 Enterovirus 
(enteroviruslar). 
 Cardiovirus
(ensefalomiokardit virusiga o‘xshash viruslar o‘xshash ). 
 Rhinovirus 
(rinoviruslar).
 Aphthovirus 
(yashchur(oqsim, oqsil) virusi). 
Xususiyatlari 
Mazkur oila 200 dan ortiq viruslarni kirib, ularni 6 ta avlodga 
birlashtiriladi. Odamlarda kasallik qo‘zg‘atuvchilar 4 turga kirsa. Hayvonlarda 
kasallik qo‘zg‘atuvchilari 6 turga kiradi: entero-, afto-, kardio-, rino-, gepato- 
parexoviruslar. Bu avlodxa xos va differensiatsiya qilishda ishlatiladigan 
xususiyatlari ularni pH ga chidamliligidir. Aftovirular pH 7,0 da beqaror – 
chidamsiz bo‘ladilar; rinovirus — pH 5,0dan pastda; entero-, gepato-, kardio va 
parexoviruslar pH =3,0 ga chidamli bo‘ladilar. Viriondari qobiqsiz , sferasimon 
diametri 27 nm bo‘lgan silliq yuzaga ega. pri pH =3,0. 5'-netransliruemaya oblast 
genoma kardio- i aftovirusov soderjit dlinny poli (S) uchastok, otsutstvuyuщiy u 
predstaviteley drugix rodov. Aftovirus unikaln po nalichiyu v genome trex 
podobnx, no ne identichnx uchastkov, kodiruyuщix belok VPg.
Genomi 
bir molekula bir zanjirli (+)RNK o‘lchami 7,2—8,4 tn. 
Genomnaya RNK poliadenillangan va Z'-uchida VPg oqsili bo‘lib 5'-uchi bilan 
kovalent bog‘langan. Genomnaya RNKsi yuqumlilik xususiyatiga ega va mRNK 
dek funksiyaga ega. Bitta poliprotein holida translyasiyalanadi va so‘ngra 11 ta 
ayrim oqsillarga parchalanadi . Pikornaviruslar har bir 4 oqsildan 60 ta nusxalarga 
ega. : VP1, VP2 va VP3 ( har birini m.m. 30000) va VP4 (m.m. 7000-8000) va 
1 ta kichikroq oqsilini nusxasiniki VPg (m.m. o‘zgarib turadi); aftoviruslar 3 
variant VPg ni kodlantiradi). Bundan tashqari ko‘p pikornaviruslarda funksiyasi 
noma’lum bo‘lgan minor oqsillar uchraydi.
Uchta struktura oqsiliga o‘xshagan VP1, VP2 va VP3 oqsillar tashqi
virion qavatini tashkil qiladi,VP4 oqsili esa kapsid ichida bo‘lib genom RNK 

---