1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 

---

 
 
246 
 
 
51-rasm. Gripp virusining hujayraga adsorbsiyalanishi, ko‘payishi (A) va etilishi 
(B). 
 

---

 
 
247 
52-rasm. Gripp virusining tarqalishi 
Chidamliligi.
Gripp virusi chidamsiz bo‘lib, uy temperaturasida bir necha 
soatda o‘ladi. Muzlatilgan holda bu virus virulentligini bir necha oylab saqlaydi. 
Liofil usulda vakuumda quritilib, past temperaturada saqlansa, bu virus bir necha 
yilgacha tirik qoladi. 65
0 
S da gripp virusi 5-10 minutdan
so‘ng halok bo‘ladi. 
Ishqoriy va nordon
muhitga, efir ta’siriga hamda dezinfeksiya qiluvchi 
moddalarga chidamsizdir. Ultra binafsha nur, ultratovush ta’sirlariga sezgirdir, 
glitserinda bir qancha oy saqlanishi mumkin. 
 
Patogenligi va patogenezi
. Gripp virusi oq sichqon, oq kalamush va oq 
sassiq ko‘zanga patogendir. Bu hayvonlarning nafas yo‘llarini shikastlaydi. Bu 
virus yumronqoziq va boshqa hayvonlarga osonlik bilan o‘tadi.
Grippni 
qo‘zg‘atuvchi pnevmotrop virus 
odamga havo bilan yuqori nafas 
yo‘llaridan kirib, shilliq pardada ko‘payadi va u erdagi silindrik epiteliy 
hujayralarini nekrozlantirib nobud qiladi, ayni vaqtda virus butun organizmni 
ham zaharlaydi. Keyin virus nafas yo‘lining boshqa qismlariga yoyilib, bronx va 
alveolalarga etib borishi mumkin. 
Klinik belgilari
. Grippda inkubatsion davr ko‘pincha 2-10 soat (ba’zan 48 
soat va undan ko‘p ham bo‘lishi mumkin) davom etadi.
Kasallik simptomlari og‘ir zaharlanish va nafas yo‘llarini yallig‘lanishi, odatdagi 
tipik holatlarda kasallik 10 kunda va undan ortiqroq kunda o‘tadi va to‘la tuzalib 
oyoqqa turishi bir oyga cho‘ziladi. Bolalarda, yoshi katta va surunkali kasallar 
bilan og‘rigan odamlarda gripp o‘pka, bosh miya va yurak musullarida asorat 
berishi mumkin. Grippning og‘ir o‘ta yuqori toksik holatlarida (gipertoksik) qon 
ketishlar, miya, yurak va ichki organlarning ishlari buziladi va letal holatga olib 
kelishi mumkin. Kasallikning asosiy klinik belgilari rasmda keltirilgan (53-rasm). 

---