1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
232 
RNK)sining sintezi uchun matritsa bo‘lib xizmat qiladi. Bu jarayonlar asosan 
transkripsiya darajasida nazorat qilinadi.
Boshqa 
bitta 
oqsilni 
kodlantiradigan 
genlardan 
farqli 
o‘laroq, 
paramiksoviruslarning kichiq oilasi vakillarini R-geni 2-5 ta har xil oqsillarini 
kodlantiradi. 
Yangi sintezlangan N-oqsil bilan va trnskriptaza bog‘langan genom RNK 
lari nukleokapsidlarni shakllantiradi. Virionni etilishiga quyidagilar kiradi: 
1) hujayra plazmatik membranasining o‘zgargan uchastkalariga virus 
glikoproteinlari kiritiladi; 
2) matritsa oqsilini (M)ni va boshqa glikozilirlanmagan oqsillarni 
o‘zgargan hujayra mebranasi oqsili bilan bog‘lanadi; 
3) nukleokapsid subbirliklarini M-oqsilga joylashtirilishi (razmeщenie 
nukleokapsidnx sub’edinits pod M-belkom); 
4) etilgan virionlarni shakllanishi va kurtaklanish yo‘lida erkinlikga 
chiqishi. 
RS-virus strukturasida 9 yoki 10 ta polipeptidlar aniqlangan, ulardan 
ikkitasi G i F glikozirlangan va virionni ustida joylashgan. F-oqsili ikkita 
subbirlikdan tuzilgan va qo‘shilish funsiyasini bajaradi, G-oqsili esa yopishib 
olish funsiyasini bajaradi. 
Odamlarda kasallik qo‘zg‘atuchi viruslar 
Paramyxoviruslar:
paragripp viruslarini 1, 2, 3 va 4 tiplari, tepki virusi.
Morbilliviruslar:qizamiq virusi
.
Pneumovirus: 
respirator-sinsitial virus 
Hayvonlarda kasallik qo‘zg‘atuvchi viruslar 
Paramyxoviruslar: 
nyukasl kasalligi virusi, paragripp virusini 1 tipi 
(sichqonlarni Senday virusi), 3 paragripp virusi (yirik shohli mollar), yirik shohli 
mollar virusining boshqa paramiksoviruslari, qushlar paramiksoviruslari.
Morbilliviruslar: qo‘y va echkilarda kasallik qo‘zg‘atuvchilari va h. 
Viruslar.
Pneumoviruslar: buqalar
respirator-sinsitial virusi, sichqon pnevmoniyasi 
virusi.
Chidamliligi. Virusni yuqumliligi, immunogenligi, gemaggltinin aktivligi 
56°S 5 min - 6 s. orasida. 37°S da bu o‘zgarishlar birnecha soatda, kunda, 20 i 
8°S da oylar va yillar bo‘lishi mumkin. Virus rN 2-10 chidamli, ammo
ultratovush ta’sirida esa tezda parchalanadi, past temperaturaga chidamli, 
muzlatilgan holatda virus yillar bo‘yi saqlanishi mumkin.Formalin (1-2%), natriy 
gidrooksidi (1-2%), sovunli krezol (1%-ny) vai fenolada (3-4%) tezda nobud 
bo‘ladi.Kunduzgi yorug‘likda 4 soatda yuqumliligi tezda pasayadi.