1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

orbiviruslar
14 
subguruhga bo‘linadi.
 
Har bir subguruhni serologiya usulida aniqlanadigan umumiy antigenlari 
bor, ularni qisman sekvenirlanganda qarindoshliligi kuzatiladi
.
Rotaviruslarni 
klassifikatsiyasi genotipik va serologik analizlarga bog‘liqdir. 
Vakillarini ba’zilari kolorada kanasining bezgagi koltiviruslar avlodini 
tashkil qiladi. Bunday viruslar Kaliforniya, Indoneziya va Xitoyda ajratilgan. 
A
kvareoviruslar avlodi
suvda hayot kechiradigan baliq va boshqa hayvon 
va o‘smliklarni viruslarini o‘z ichiga oladi. 
Reoviruslarni 
virionlari 
qobiqsiz 
sferasimon 
diametri
 
80 
nm 
zarrachalardir. Virionda ichki va tashqi ikosaedr simmetriyaga ega bo‘lgan kapsid 
va o‘zak mavjud. Genomi ipsimon iz RNK, u 10 qismga bo‘lingan 
(ortoreoviruslarda va orbiviruslarda), 11(rotaviruslarda va akvareoviruslarda)
yoki 12 (koltiviruslarda)ta segmentga bo‘lingan. Genomi: ortoreo-(23 tpn 
(m.j.n)), orbi-(18 tpn), rota--(16-21 tpn), kolti--(27 tpn), i akvareoviruslarda-(15 
tpn), o‘ziga mos holda tashkil topgan (23, 18, 16—21, 27, 15m.j.n.(tpn)). 
 

---

 
 
223 
Pozitiv zanjirdagi har bir ikki zanjirli segmentda KEP-struktura (5'-uchida) 
bor, negativ zanjir uchlari esa fosforirlangan 5'-uchga ega. Ikkala zanjirni Z'-
oxirida poli-A strukturlar uchramaydi. 
Cho‘chqa rotaviruslarini patogenligi to‘rtinchi gen segmenti bilan bog‘liq. 
Tashqi kapsidni kapsomerlarini yaxshi ko‘ringani uchun miqdorini va ularni 
fazoviy joylashishini aniqlash mumkin. Rotaviruslarni tashqi qobig‘ini tripsin 
bilan yo‘qotish mumkin. Ichki kapsidni diametri 4 nm lik kapsomerlardan 
tuzilgan. Tashqi kapsidda 12 ta o‘simta bor, agar tashqi kapsid yo‘qotilsa, bu 
ipsimon o‘simtalar qoladi va sezgir hujayralar bilan aloqani - bog‘lanishni 
ta’minlaydi.