1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
150 
kasallantiradigan virus DNK si bajaradi. Ikki zanjirli virus DNK si replikatsiyasi 
Uotson Krik sxemasi bo‘yicha amalga oshadi. 
Polukonservativ replikatsiya
. 
DNK ning
 
birinchi qiz molekulalari bittadan 
ona zanjir va bittadan yangi sintezlangan qiz zanjir hisobiga tuziladi. Keyingi 
avlod molekulalarida esa ikki molekula DNK butunlay yangi materiallardan 
sintezlangan qiz molekulalaridan va ikkita boshqasi bittadan ona zanjiri 
molekulasidan tarkib topadi va h. Replikatsiya sikli qancha bo‘lishiga 
qaramasdan DNKning ona zanjiri materiali DNK avlodida uchraydi, ona zanjir 
materialidan tuzilgan molekulalarni 50% undan tuzilgan bo‘ladi. 
Dispersion mexanizm. Bu mexanizm bo‘yicha DNK replikatsiyalanganda 
virusning ona DNK asi hujayraga tushgandan so‘ng mayda bloklarga 
(nuklotidlargacha) maydalanadi, so‘ngra bu bloklar yangi qiz DNK molekulasini
qurishda qatnashadi. Ona DNK materialini qiz molekulalarda qanchalik tarqalib 
uchrashini tasdiqlash uchun quyidagicha tajriba qo‘yilgan. DNK ni gradient 
zichlikda sentrifuga qilishdan ilgari ultratovush yordamida parchalanadi. 
Radioaktiv material tutuvchi fragmentlar engil va og‘ir zanjirlar zichligi zonalari
orasida joylashadi. Demak, fragmentdagi zanjirlarni biri engil (radioaktiv), 
ikkinchisi – og‘ir zanjir. Demak, fragmentlar polukonservativ usulda hosil 
bo‘ladi. 
Qilingan tajribalarni xulosa qilib shunday xulosa qilinadi. YA’ni DNK 
ning replikatsiyasi polukonservativ mexanizm asosida amalga oshadi, DNK ning 
molekulalari orasida ayrim fragmentlar bilan almashinish ro‘y berishi mumkin. 
Bu almashinish jadalligi har xil viruslarda har xil bo‘ladi. T-juft faglarda
lyambda faginikiga qaraganda ancha yuqoriroq bo‘ladi va h. 
Virus DNK si sintezining sxemasi. Ikki spiralli virus DNK si hujayrada 
ikki funsiyani balki parallel, balki ketma-ket bajarishi kerak bo‘lsa kerak. YA’ni 
ikki zanjarli DNK da oqsil sintezi ketishini ta’minlaydigan i-RNK lar 
trankripsiyasi bo‘lishi kerak va bu i-RNK lar ribosomada oqsil sintezida 
qatnashadi. Natijada har xil virus spetsifik oqsillar sintezlanadi. Ikkinchidan 
infeksion jarayon sodir bo‘layotgan hujayrada virus RNKsinig yangi avlodlari 
sintezlanishi kerak. Bunda yangi qiz virus DNK si molekulalari sintezlanadi. 
Unda albatta ribosomada sintezlangan fermentlar ishtirok etadi.