1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

b) Ospa-ospovaksina viruslar guruhlari. 
Bu guruh viruslarining hujayraga 
kirish mexanizmi yuqoridagi viruslarnikidan tubdan farq qiladi. Bu erda hayvon 
hujayrasi membranasiga virus adsorbsiyalangandan so‘ng pinotsitoz ro‘y beradi. 
Natijada virus zarrasi hujayra ichiga o‘tadi. Tezgina (20 minutchadan so‘ng) 
hujayraning gidrolitik fermentlari ta’sirida virus zarrasini oqsil va fosfolipidlarini 
ko‘p qismi parchalanadi. Natijada virus zarrasining markazidagi nukleoid – 
nukleoproteid ozod bo‘ladi. Pinotsitik vokuolani o‘rab turuvchi membranani 
parchalanishidan so‘ng bu nukleoid hujayra sitoplazmasiga qarab siljiydi 
(o‘tadi). Virus bilan kasallanmagan hujayradagi fermentlar bilan virus 
nukleoididan DNK ozod bo‘laolmaydi. Bu DNK ning deproteinizatsiyasi 
infeksion jarayonning eng “erta stadiya”sida hosil bo‘ladigan maxsus 
“echintiruvchi” ferment bilan amalga oshadi. So‘nggi tadqiqodlarni ko‘rsatishicha 
virus nukleoidida DNK-bog‘liq RNK polimeraza topilgan. U RNK ni hali virus 
nukleoididan to‘la ajralmagan DNK matritsasida sintez qiladi. Nukleoidni 
sitoplazmaga tushishi bilan DNK matritsasida virus RNK-polimerazasi 

---

 
 
142 
yordamida spetsifik RNK - virus informatsion RNK si hosil bo‘ladi, bu o‘z 
navbatida ribosomada “echintiruvchi fermentlarni” sintez qiladi. Keyinchalik 
“echintiruvchi ferment” nukleoidni deproteinizatsiya qiladi va virus DNK si ozod 
bo‘ladi. 
v) Gerpes (uchuq) virusi guruhlari
. Bu viruslarni hujayraga kirish 
mexanizmi ancha kam o‘rganilgan. Ba’zi olimlar bu virus guruhi viruslarini 
hujayraga kirishini besh bosqichga bo‘lishadi. 
Birinchi bosqich
da virusni
hujayraga yopishishi ro‘y beradi. 
Ikkinchi bosqichda
virusni hujayraga tegib 
turgan membrana qismini parchalanishi kuzatiladi.