1 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Qisqacha xulosalar 
Mehnat shartnomasini bekor qilish ushbu shartnoma ishtirokchilari hohish-
irodasini yoki uni bekor bo‘lishiga olib kelgan o‘zga holatni aks ettiruvchi yuridik 
holatdan iboratdir. 
Mehnat shartnomasi
taraflarning kelishuviga ko‘ra, 
taraflardan birining tashabbusi bilan, muddatning tugashi bilan, taraflar ixtiyoriga 
bog‘liq bo‘lmagan holatlarga ko‘ra, mehnat shartnomasida nazarda tutilgan 
asoslarga ko‘ra hamda yangi muddatga saylanmaganligi (tanlov bo‘yicha 
o‘tmaganligi) yoxud saylanishda (tanlovda) qatnashishni rad etganligi munosabati 
bilan bekor qilinishi mumkin. 
 
Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Mehnat shartnomasini bekor qilish deganda nima nazarda tutiladi? 
2. Mehnat shartnomasini bekor qilish, ishdan bo‘shatish, mehnat 
shartnomiasini bekor bo‘lishi tushunchalari o‘rtasida qanday farqlar bor? 
3. Mehnat shartnomiasi bekor bo‘lishining umumiy asoslari Mehnat 
kodeksining qaysi moddasida nazarda tutilgan va ularni tavsifi qanday? 
4. Taraflar kelshishuvi bilan mehnatshartnomasi bekor bo‘lishi mumkinmi? 

---

163 
5. Muddatni tugashi shartnomani bekor qilinishiga olib keladimi? 
6. Xodimning tashabbusiga ko‘ra mehnat shartnomasi bekor qilish tartibi 
qanday? 
7. Xodim ishdan bo‘shash haqidagi arizasini qaytarib olishga haqlimi? 
8. Mehnat shartnomasi qaysi asoslar mavjud bo‘lanida ish beruvchining 
tashabbusiga ko‘ra bekor qilinishi mumkin? 
9. Mehnat shartnomasini ish beruvchi tashabbusi bilan bekor qilish chog‘ida 
xodimlarga qfanday kafolatlar beriladi? 
 
 

---

164 
9-BOB. XODIMLAR FAOLIYATIGA DOIR BUYRUQLAR 
 
9.1. Buyruq turlari 
Shaxsiy tarkib bo‘yicha buyruqlar tashkilotlarda xodimlar bo‘limi ish 
yuritilishining asosiy hujjatlaridan sanaladi. Bugungi kunda respublikada bu 
turdagi hujjatlarni rasmiylashtirish bo‘yicha maxsus standart ishlab chiqilmagan. 
Mazkur maqolada muallif shaxsiy tarkib bo‘yicha buyruqlarni rasmiylashtirish va 
saqlashga oid ba‘zi bir takliflar berishga harakat qilgan. 
Buyruq 
– korxona (tashkilot, muassasa) rahbarining mazkur korxona oldida 
turgan asosiy va amaliy vazifalarni hal etish mvqsadida chaqiradigan rasmiy 
huquqiy hujjat.
 
Buyruq maxsus blankada rasmiylashtiriladi va mazkur korxonaning 
(tashkilot, muassasa) nomi, uning yuqori turuvchi organi, hujjat turi (buyruq), 
chiqarilgan joyi, sana, hujjat raqami, matn sarlavhasini qo‘yishi uchun ajratilgan 
joy kabi qismlardan iborat.