1. Nematodalar, ya'ni haqiqiy to'garak chuval-changlar (nematoda) sinfi

Qoramol stefanofilyariyalari. Qoramollarda asosan, Stephanofilaria stilesi va S. assamensis turlari parazitlik qiladi. Ularining uzunligi 3-8 mm va yo’g’onligi 0,100-0,117 mm keladi. Bu nematodalar qoramollarning qorin terisini, yelinini hamda quloq ichki tomonining o’rta qismini zararlaydi. Terining bunday qismlarida kattaligi 7 mm dan 100 mm gacha boradigan sal qizargan yaralar paydo bo’ladi. Stefanofilariyalar teri orasiga kirib dermotidlar hosil qiladi. Hayvonning kasallangan joylari qattiq qichiydi va hayvon bezovtalanadi, natijada mahsuldorligi anchagina pasayadi. O’zbekistonning turli mintaqalarida qoramollarning stefanofilarioz bilan umumiy zararlanishi 4,65 % dan 78,1 % gacha boradi. Aksari bitta hayvonda nematodalarning ikki turi ham uchraydi. Stefanofilariyning oraliq xo’jayinini aniqlash maqsadida Respublikaning har xil mintaqalarida qon so’ruvchi pashshalarning 3 turi chaqqir sigir pashshasi, kichik sigir pashshasi va kuzgi pashshalar oraliq xo’jayin sifatida aniqlangan (62-rasm).
Pashshalarning stefanofilariy lichikalari bilan zararlanishi respublika bo’yicha 0,7 % dan 5 % gacha boradi.
Pashshalarda stefanofilariy lichinkasi birinchi marta aprel oyi oxirida topilgan. Pashshalar stefanofilariy lichinkalari bilan may oyida eng ko’p (5 %),iyunda esa ancha kam (0,8 %) zararlanadi. Ikkinchi marta ko’payishi (1,5 %) sentyabrda ro’yxatga olingan.
Qon so’ruvchi pashshalar ertalabki va kechki soatlarda juda ko’payib, aktivlashadi.
Issiq paytlarda ular oziqlanish joyini tark etadi va hayvonlarda faqat yakkam-dukkam uchraydi. Ularning asosiy qismi to’qay yaqinidagi o’t-o’lanlar orasiga yashirinib oladi.
Stefanofilariozning epizootologik zanjirida bog’lovchi zveno-qon so’ruvchi pashshalar bo’lib, ular parazit lichinkalarini mollarga yuqtirib turadi. Stefanofilariy lichinkalari bilan zararlangan qon so’ruvchi pashshalar yopirilib qoramollarni zaralaydi.



62-rasm. Qoramollarning quloq suprasida parazitlik qiluvchi