1-Мустақил иш топшириқлари. Электр катталиклар

Қаршиликларни кетма – кет улаш

1.1-расм


, ,
Ток кучи занжирнинг барча қисмларида бир хил бўлгани учун,
бўлади.
Қаршиликлардаги кучланишларни уларнинг қисқичларидаги потенциаллар айирмаси билан ифодалаш мумкин:



тенгламани ҳадма –ҳад токка бўлсак, қуйидагини топамиз:
ёки - занжирнинг умумий қаршилиги.


Кирхгофнинг биринчи қонуни
Тугунчага қараб йўналган токлар йиғиндиси ундан чиқаётган токлар йиғиндисига тенг.
ёки
Умумий кўринишда; яъни тугундаги токларнинг алгебраик йиғиндиси нолга тенг.


Қаршиликларни параллел улаш
Параллел уланганда шаоҳбчаларнинг қаршиликларидаги кучланишлари бир хил бўлади. Яъни,

Кирхгофнинг биринчи қонунига биноан;
ёки

1.2 – расм
тенгламани U га қисқартириб,
ёки бунда - эквивалент ўтказувчанлик.


Ток манбаининг икки иш режими
Амалда икки ток манбаи билан электр занжирлари кўп ишлатилади. Бунда битта манба генератор сифатида, бошқаси истеъмолчи сифатида ишлатилиши ҳам мумкин.
Занжирдаги ток
В нуқтанинг потенциали

ёки

1.3 - расм

Г нуқтанинг потенциали;
ёки


Кирхгофнинг иккинчи қонуни
Электр занжир бир неча ЭЮК манбаларидан ва резисторлардан ташкил топган бўлиши мумкин.
В ва А нуқталар орасидаги кучланишни қуйидагича аниқлаш мумкин.

ёки

Бундан;


1.4 – расм


Мураккаб электр занжирларини хисоблаш
Суперпозиция ёки устма – уст қўйиш усули.
Бу усул ишлатилганда занжирнинг ҳар бир шаохбчасидаги ток мустақил равишда ишловчи манбалар ҳосил қилган токларнинг алгебраик йиғиндиси сифатида аниқланади. Масалан; 2.4-расмда келтирилган занжирда битта биринчи манба мавжуд бўлганда занжирдаги ток қуйидагича аниқланади;

Занжирда битта иккинчи манба мавжуд бўлганда занжирнинг токи қуйидагича аниқланади.

Агар манбаларнинг ЭЮК лари бир хил йўналган бўлса, занжирдаги умумий ток;

Агар манбаларнинг ЭЮК лари қарама-қарши йўналган бўлса, занжирдаги умумий ток