1. Мукаддима маълумот дар бораи фан

162.Тайёр кардани дастнавис.
То пайдо шудани чопхонаҳо китобҳо ба шакли дастнавис тайёр карда мешуданд, ки дар ин кор ҳунармандони гуногунсоҳа иштирок мекарданд. Китобҳои дастнавис, махсусан баъди ихтирои қоғаз то андозае вусъат ёфт.
Навъи беҳтарини қоғаз дар Самарқанд истеҳсол мешуд. Қоғази самарқандй дар гузашта харидорони зиёд дошт ва ду навъ буд: якеро қоғази абрешимй мегуфтанд ва он аз нахи холиси абрешим тайёр карда мешуд, ки хеле зебо, тоза ва сайқалёфта буд. Дигаре қоғази нимкалонй номида мешуд, ки ниме аз абрешим ва ниме аз канаб иборат буд. Онро нағз пардоз медоданд ва барои чилодор шудан дар ду тарафаш хамираи орди гандум молида, оҳар медоданд. Қоғази оҳардодаро дар соя мехушкониданд ва сипас ҳар ду рўи коғазро бо мўҳраи махсусе сайқал медоданд. Дар натиҷа қоғаз мисли оина тобнок мегардид. Ҳамчунин, дастнависҳои зебо ва бошукўҳ дар варақҳои ҳошияаш васеъ ва мулавван тартиб дода мешуд ва бо ҳамин кори устои қоғазрез анҷом меёфт ва қоғаз бо котибону хушнависон мегузашт. Ғайр аз Ибни Надим ва Самъонй, инчунин шахсони дигар навъҳои гуногуни қоғазро ном бурданд, ки бо номи ин ё он ҳукмрон вобастагй доранд: сулаймонй, талҳй, нўҳй, мансурй, фиръанй, ҷаъфарй ва тоҳирй Аз ин ҳафт навъи қоғаз беҳтаринаш қоғази сулаймонй ба хисоб мерафтааст. Ба қавли муаллифи асри ХУ11 Разиюддини Қазвинй «қоғазҳои ҷомеа билодро таҷриба кардаанд, он чи писандидатару пояндатар аст, қоғази Бағдод ва Димишқ ва Омул ва Самарқанд аст, ки хутутро қобил аст ва қоғазҳои чойҳои дигар аксар шиканандаю нашркунанда ва нопойдор аст». Мувофиқи навиштаи ў, қоғазро каме ранг додан беҳтар аст, зеро қогази сафед қувваи босираро заиф мегардонад ва ҳамаи хатҳои устодон дар қогазҳои рангин навишта шудаанд.






177. Структураи иҷтимоии ҷамъият.
Структураи иҷтимоии ҷамъият. Тағйири структураи иҷтимоии ҷамъият ба забон таъсири калон мерасонад. Инро дар вақти тағйнротҳои революсионй ба хубй мушоҳида кардан мумкин аст. Синфҳои ғолиб таъсири худро, хусусан дар соҳаи лексика зиёд мекунанд. Методҳои таҳлили лингвистӣ дар асосҳои гуногун тасниф карда мешавад: аз рўи воситаҳои баён методи тасвирй ба шаклию ғайришаклй, математикию ғайриматематикй ва аз рўи таносуби байни воҳиди забону воҳиди таҳлил структурию математикй мешавад. Дар вақти маънидоди натиҷаҳои ба даст даромада ин ду намуди тасниф ҳамдигарро мебуранд.