1. Молия / Бухгалтерия ҳисоби]

5-§. Дебиторлик ва кредиторлик қарзлар тўғрисидаги маълумот
45. Дебиторлик ва кредиторлик қарзлар тўғрисидаги маълумот бюджет ташкилотнинг ҳисобот даври охирида давлат бюджети ва бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан мавжуд дебиторлик ва кредиторлик қарзлари тўғрисидаги ахборотни умумлаштириш ва таҳлил қилиш учун тузилади.
46. «Дебитор қарздорлик» қисмида бюджет ташкилотининг барча мавжуд дебиторлик қарзлари акс эттирилади.
47. «I-гуруҳ бўйича жами. Иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг I-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд дебиторлик қарзлар акс эттирилади.
48. «II-гуруҳ бўйича жами. Иш ҳақига қўшимчалар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг II-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд дебиторлик қарзлар акс эттирилади.
49. «III-гуруҳ бўйича жами. Капитал қўйилмалар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг III-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд дебиторлик қарзлар акс эттирилади.
50. «IV-гуруҳ бўйича жами. Бошқа харажатлар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг IV-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд дебиторлик қарзлар акс эттирилади.
51. «Харажатлар гуруҳлари бўйича жами» қаторида юқоридаги харажат гуруҳлари бўйича жами дебиторлик қарзлар акс эттирилади.
52. «Бюджет ташкилотларининг тўловларнинг махсус турларига доир ҳисоб-китоблардан дебитор қарзлари» қаторида юқоридаги харажат гуруҳлари бўйича акс эттиришнинг имкони бўлмайдиган қуйидаги ҳисоб-китоблар натижасида юзага келган дебиторлик қарзлар акс эттирилади:
болаларнинг мактабгача таълим муассасаларида тарбияланганлиги;
болаларнинг мусиқа ва санъат мактабларида ўқитилганлиги;
тарбияланувчиларнинг мактаб-интернатларда ва бошқа таълим муассасаларида тарбияланганлиги;
иш жойида овқат билан таъминланганлиги учун ходимлар билан ва бошқа шу каби ҳисоб-китоблар натижасида юзага келган дебиторлик қарзлар.
53. Мазкур дебиторлик қарзлар Бош журнал китоби ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 151 400 — «Бюджет ташкилотларининг тўловларнинг махсус турларига доир ҳисоб-китоблардан дебитор қарзлари» субсчётининг ҳисобот даврида мавжуд дебет қолдиғига мос бўлиши лозим.
54. «Бюджет ташкилотларининг Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси (бундан буён матнда Пенсия жамғармаси) билан дебитор қарзлари» қаторида бюджет ташкилотларининг Пенсия жамғармаси ҳисобидан амалга ошириладиган тўловлар бўйича дебиторлик қарзлари акс эттирилади.
55. «Бюджет ташкилотларининг камомадларга доир дебитор қарзлари» қаторида пул маблағлари ва товар-моддий қимматликлар камомадлари бўйича ҳамда айбдор шахслар ҳисобига акс эттирилган ва белгиланган тартибда ундириб олинган товар-моддий қимматликлар қиймати бўйича юзага келган дебиторлик қарзлари, шунингдек бошқа ҳисоб-китоблар ҳисоби акс эттирилади. Мазкур дебиторлик қарзлар Бош журнал китоби ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 153 100 — «Бюджет ташкилотларининг камомадларга доир дебитор қарзлари» субсчётининг ҳисобот даврида мавжуд дебет қолдиғига мос бўлиши лозим.
56. «Бюджет ташкилотларининг талабалар билан бошқа дебитор қарзлари» қаторида таълим муассасаларида талабалар билан тўлов-контракт маблағлари бўйича, жумладан тўлов-контракт маблағларининг ҳисобланиши натижасида юзага келган дебиторлик қарзлар акс эттирилади. Мазкур дебиторлик қарзлар Бош журнал китоби ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 153 600 — «Бюджет ташкилотларининг талабалар билан бошқа дебитор қарзлари» субсчётининг тўлов-контракт маблағларининг ҳисобланиши натижасида талабалардан юзага келган дебиторлик қарзлар қисми бўйича ҳисобот даврида мавжуд дебет қолдиғига мос бўлиши лозим.
57. «Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан дебитор қарзлари» қаторида вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларнинг ажратмалар, шунингдек турли хил жарималар ва пенялар ҳисобидан шаклланадиган бюджетдан ташқари жамғармалари маблағларининг бюджет ташкилотлари ўртасида тақсимланиши бўйича юзага келган дебитор қарздорликлар акс эттирилади.
58. Мазкур дебиторлик қарзлар «Бош журнал китоби» (308-сон шакл) ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 154 000 — «Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан дебитор қарзлари» субсчётининг ҳисобот даврида мавжуд дебет қолдиғига мос бўлиши лозим.
59. «Юқоридаги акс эттирилганлардан ташқари бошқа ҳисоб-китоблар бўйича дебиторлик қарзлар» қаторида юқорида келтирилмаган бошқа дебиторлик қарзлар акс эттирилади.
60. «Ҳаммаси» қаторида бюджет ташкилотининг барча мавжуд дебиторлик қарзлари акс эттирилади.
61. «Кредитор қарздорлик» қисмида бюджет ташкилотининг барча мавжуд кредиторлик қарзлари акс эттирилади.
62. «I-гуруҳ бўйича жами. Иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг I-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
63. «II-гуруҳ бўйича жами. Иш ҳақига қўшимчалар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг II-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
64. «III-гуруҳ бўйича жами. Капитал қўйилмалар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг III-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
65. «IV-гуруҳ бўйича жами. Бошқа харажатлар» қаторида харажатлар иқтисодий таснифининг IV-гуруҳ харажат моддалари, кичик моддалари ва элементлари бўйича мавжуд кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
66. «Харажатлар гуруҳлари бўйича жами» қаторида юқоридаги харажат гуруҳлари бўйича жами кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
67. «Бюджет ташкилотларининг тўловларнинг махсус турларига доир ҳисоб-китоблардан кредитор қарзлари» қаторида харажат гуруҳлари бўйича акс эттиришнинг имкони бўлмайдиган қуйидаги ҳисоб-китоблар натижасида юзага келган кредиторлик қарзлар акс эттирилади:
болаларнинг мактабгача таълим муассасаларида (болалар боғчалари ва яслиларда) тарбияланганлиги;
болаларнинг мусиқа ва санъат мактабларида ўқитилганлиги;
тарбияланувчиларнинг мактаб-интернатларда ва бошқа таълим муассасаларида тарбияланганлиги учун ота-оналар билан;
иш жойида овқат билан таъминланганлиги учун ходимлар ва бошқа шу каби ҳисоб-китоблар.
68. Мазкур кредиторлик қарзлар Бош журнал китоби ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 341 400 — «Бюджет ташкилотларининг тўловларнинг махсус турларига доир ҳисоб-китоблардан кредитор қарзлари» субсчётининг ҳисобот даврида мавжуд кредит қолдиғига мос бўлиши лозим.
69. «Бюджет тўловлари бўйича бюджетга қарздорликлар (I ва IV-гуруҳда кўрсатилганларидан ташқари)» қаторида бюджет ташкилотлари томонидан маҳсулот (иш, хизмат)лар ишлаб чиқариш ва реализация қилишдан қонун ҳужжатларига мувофиқ бюджетга ҳисобланган ва тўланиши лозим бўлган солиқ ва бошқа мажбурий тўловлар, шунингдек мазкур шаклнинг I ва IV-гуруҳларида акс эттирилмаган бюджет билан ҳисоб-китоблар натижасида ҳисобот даврида юзага келган кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
70. «Бюджет ташкилотларининг талабалар билан бошқа кредитор қарзлари» қаторида таълим муассасаларида тўлов-контракт маблағларининг ҳисобланиши ва тўланиши натижасида талабалар билан ҳисоб-китоблар бўйича юзага келган кредиторлик қарзлар акс эттирилади. Мазкур кредиторлик қарзлар «Бош журнал китоби» (308-сон шакл) ва Баланс (1-шакл)да акс эттирилган 343 600 — «Бюджет ташкилотларининг талабалар билан бошқа кредитор қарзлари» субсчётининг мавжуд кредит қолдиғига ортиқча тўланиши ва ҳисобланганлиги натижасида вужудга келган кредиторлик қарзлар мос бўлиши лозим.
71. «Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан кредитор қарзлари» қаторида вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларнинг ажратмалар, шунингдек турли хил жарималар ва пенялар ҳисобидан шаклланадиган бюджетдан ташқари жамғармалари маблағларининг бюджет ташкилотлари ўртасида тақсимланиши бўйича юзага келган кредитор қарздорликлар акс эттирилади.
72. «Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан кредитор қарзлари» «Бош журнал китоби» (308-сон шакл) ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 344 000 — «Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан кредитор қарзлари» субсчётининг ҳисобот даврида мавжуд дебет қолдиғига мос бўлиши лозим.
73. «Бюджет ташкилотининг ихтиёрида вақтинча бўладиган маблағлар бўйича кредитор қарзлари» қаторида бюджет ташкилотининг ихтиёрига вақтинчалик тушган ва маълум шартлар бажарилгандан кейин қайтарилиши лозим бўлган суммалар ҳисоби бўйича юзага келган кредиторлик қарзлар акс эттирилади. Мазкур кредиторлик қарзлар Бош журнал китоби ва Баланс (1-сон шакл)да акс эттирилган 345 000 — «Бюджет ташкилотининг ихтиёрида вақтинча бўладиган маблағлар бўйича кредитор қарзлари» субсчётининг ҳисобот даврида мавжуд кредит қолдиғига мос бўлиши лозим.
74. «Юқоридаги акс эттирилганлардан ташқари бошқа ҳисоб-китоблар бўйича кредиторлик қарзлар» қаторида мазкур параграфда кўрсатилмаган бошқа кредиторлик қарзлар акс эттирилади.
75. «Ҳаммаси» қаторида бюджет ташкилотининг барча мавжуд кредиторлик қарзлари акс эттирилади.
76. «Жами қарздорлик» устуни бўйича бюджет ташкилотининг давлат бюджети ва бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан ҳисобот даврида мавжуд дебиторлик ва кредиторлик қарзларнинг жами суммаси кўрсатилади.
77. «Бюджет ҳисобидан» устунида давлат бюджети маблағлари бўйича юзага келган қарздорлик кўрсатилади. «Бюджетдан ташқари маблағлар» устунида эса, бюджетдан ташқари маблағлари бўйича вужудга келган жами қарздорлик суммаси кўрсатилади.
78. Дебиторлик қарзни давлат бюджети ва бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобига аниқ ажратишнинг имкони бўлмаса, ушбу дебиторлик қарз давлат бюджети маблағлари бўйича амалга оширилган касса харажатлари суммасидан ошмаган ҳолда давлат бюджети маблағлари ҳисобида кўрсатилади. Дебиторлик қарзнинг қолган (давлат бюджети маблағлари бўйича амалга оширилган касса харажатлари суммасидан ошган) қисми бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобида акс эттирилади.
79. Кредиторлик қарзни давлат бюджети ва бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобида аниқ ажратишнинг имкони бўлмаса, ушбу кредиторлик қарз давлат бюджети бўйича қолдиқ лимит маблағи доирасида иқтисодий харажатлар таснифининг тегишли моддаси бўйича бюджет ҳисобида кўрсатилади. Кредиторлик қарзнинг қолган (давлат бюджети лимитидан ошган) қисми бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобида акс эттирилади.
80. «Муддати ўтган қарздорлик — жами» устунида «Жами қарздорлик» устунида кўрсатилган қарздорликдан муддати ўтказиб юборилган, қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда сўндирилмаган қарзнинг умумий суммаси, «Бюджет ҳисобидан» устунида давлат бюджети маблағлари ҳисобига нисбатан вужудга келган қисми, «Бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобидан» устунида эса, бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобига нисбатан вужудга келган қисми кўрсатилади.
81. «Республика ташқарисида» устунида муддати ўтган қарздорликнинг Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ташқаридаги қисми кўрсатилади.
82. «Изоҳ» устунида қўшимча изоҳлар келтирилади.
83. Дебиторлик ва кредиторлик қарзлари тўғрисидаги маълумотнинг 6-устуни «Муддати ўтган қарздорлик жами» даги маълумотлар Дебиторлик ва кредиторлик қарзлари тўғрисидаги маълумот иловасидаги Муддати ўтган дебиторлик ва кредиторлик қарзлари тўғрисидаги маълумотда 6 ойгача, 9 ойгача, 1 йилгача ва 1 йилдан ошган қарздорликлар бюджет ва бюджетдан ташқари маблағлар манбаига ажратилган ҳолда акс эттирилади.
84. Зарурат туғилганда, бюджет ташкилотларига ҳамда ҳисобот олувчиларга (тегишли молия органларига ва бюджет маблағларини тақсимловчиларга) ушбу ҳисобот шаклида ҳисобот олувчилар томонидан қарздорлик бўйича талаб қилинган қўшимча маълумотлар олиш имконини берувчи қўшимча реквизитлар қўшиш ҳуқуқи берилади.