1 modul. GİMnastikanin’ rawajlaniw tariyxi joba Gimnastikanın’ payda bolıwı h’a’m rawajlanıwı Milliy gimnastika sistemaları

 

 

12-modul. GIMNASTIKALIQ KO’RGIZBELI SHIG’IWLAR  

Joba 

1.  Ko’rgizbeli shıg’ıwlardın’ a’h’miyeti  

2.  Ko’rgizbeli shıg’ıwlardın’ bag’darlaması 

3.  Ko’rgizbeli shıg’ıwlar 

 

Gimnastikalıq    ko’rgizbeli  shıg’ıwlar  dene  ta’rbiyası  h’a’m  sporttı  u’git 

nasiyatlawdın’ na’tiyjeli quralı sanaladı. Qala maydanlarında, dem alıw bag’larında 

o’tkeriletug’ın  massalıq    ko’rgizbeli  shıg’ıwlar  ulıwma  xalıqlıq  bayramlarg’a 

aylanadı h’a’m u’lken siyasiy a’h’miyetke  iye boladı. Olar O’zbekstan xalıqlarının’ 

ma’deniy-ekonomikalıq  h’a’m  sport  sheberliginin’    rawajlanıp  atırg’anın 

ko’rsetiwshi qural sanaladı. 

Gimnastikalıq  shıg’ıwlar  h’a’m  og’an  tayarlıq  ko’riw  qatnasıwshılardın’ 

o’zlerine de jaqsı ta’sir ko’rsetedi. Ayrım jag’daylarda gimnastikalıq shıg’ıwlarg’a 

aldın  sport  sektsiyalarında  shug’ıllanbag’an  jaslarda  shaqırıladı.  Gimnastikalıq 

ko’rgizbeli  shıg’ıwlarg’a  tayarlanıw  jobasındag’ı  fizikalıq  shınıg’ıwlar 

qatnasıwshılarg’a    a’lbette  jaqsı  jag’ınan  ta’sirin  tiygizedi  h’a’m  olardı  za’ru’riy 

talapqa aylantıradı. Bunday ma’resimler tamam bolg’annan keyin a’dette gimnastika 

h’a’m  sporttın’  basqa  tu’rleri  menen  shug’ıllanıwdı  qa’lewshiler  (ko’birek 

gimnastika shıg’ıwları qatnasıwshıları arasınan) sanı artadı. 

Massalıq  gimnastikadıq  shıg’ıwlar  kollektivlik  sezimdi  ta’rbiyalawg’a 

ja’rdemlesedi.  Eger  qatnasıwshılar  arasınan  bir  adam  pu’tkil  komanda  menen 

h’a’reketlerin maslastırıp orınlamasa onın’ da h’a’m komandanın’ da h’a’reketleri 

bul  sport  shıg’ıwında  tabıs  keltirmeydi.  Sonday  qılıp,  ko’rgizbeli  shıg’ıw 

---

qatnasıwshılarında  komandası  aldında  o’z  wazıypasın  sezedi,  ortaqlıq  h’a’m 

juwapkershilik sezimlerin ta’rbiyalaw ushın mu’mkinshilik tuwdıradı. 

Gimnastikalıq  shıg’ıwlardın’    tabıslı  shıg’ıwı  ko’pshilik  jag’dayda  olardın’ 

sulıwlıg’ına,  ko’rkemligine  baylanıslı  boladı.  Bug’an  jeke  shıg’ıwlar  h’a’m 

bo’limler stsenariyasın qızıqarlı etip oylap shıg’ıw, muzıkanı durıs tan’law h’a’m 

shıg’ıwlardı ko’rkem etip bezew, barlıq shınıg’ıwlardı, qayta saplanıwlardı qatesiz 

orınlaw,  shıgıwlardın’  h’a’r  bir  ko’rnisin  keyingi  shınıg’ıw  menen  baylanıstırıw 

arqalı erisiledi.  

Tabıslı shıg’ıwdın’ za’ru’r printsiplerinen ja’ne biri, qatnasıwshılardın’ jeterli 

da’rejede  joqarı  sport  tayarlıg’ın  ko’rsete  biliwinde.  Ko’rgizbeli  shıg’ıwdı 

sho’lkemlestiriwdin’ tiykarg’ı elementleri: massalıq shıg’ıwlar,  erkin shınıg’ıwlar, 

akrobatikalıq  shınıg’ıwlar  h’a’m  gimnastika  snaryadlarındag’ı  shınıg’ıwlar,  jeke 

shıg’ıwlar,  massalıq  saplanıwlar  h’a’m  piramidalar,  fon  h’a’reketleri,  shıg’ıp 

ketiwlerden iborat. 

 Shıg’ıwlar.    Qatnasıwlardın’  shıg’ıwları  –  gimnastikalıq  ko’rgizbeli 

shıg’ıwdın’ baslanıwı esaplanadı. Pu’tkil ko’rgizbeli shıg’ıwdın’   tabıslı bolıwı en’ 

birinshi shıg’ıw qanshelli  jaqsı tayarlang’anlıg’ına h’a’m orınlanıwına baylanıslı 

boladı.  Shıg’ıwda  jan’a  h’a’m  ku’tilmegen  elementlerdi  paydalanıw  h’a’m  olardı 

ayrıqsha da’rejede orınlaw tamashago’ylerge ko’terin’ki ka’ypiyat bag’ıshlaydı. 

Eger    maydansha  h’a’r  ta’repleme  ko’rinetug’ın  bolsa  shıg’ıwda 

qatnasıwshılardın’  sap  tegisligin  saqlaw  za’ru’r  a’h’miyetke  iye  boladı.  Bug’an 

erisiw ushın qatnasıwshılardın’ h’a’r to’rt qa’demnen keyin shıg’ıwı usınıs etiledi. 

Bul jag’dayda belgiler arasındag’ı aralıq qatnasıwshılardın’ sanına baylanısı 240-

280sm bolıwı mu’mkin. 

Eger a’skeriy paradlardag’ı sıyaqlı sızıq boylap shıg’ıw usılı qollanılsa, bunda 

na’tiyjege  an’satıraq  erisiw  mu’mkin,  bunda  qatar  baslawshıları  o’z  orınların 

keyinde emes, al birinshi bolıp iyeleydi. 

Shıg’ıw qatnasıwshılardın’ tıg’ız qatardan birinin’ izinen biri perimetr boylap 

ju’rip  o’z  orınların  siyreklesken  qatarda  iyelewleri,  qatesiz  tegis  bolıp  turıw 

mu’mkinshiligin beredi.