1 modul. GİMnastikanin’ rawajlaniw tariyxi joba Gimnastikanın’ payda bolıwı h’a’m rawajlanıwı Milliy gimnastika sistemaları

Qolda  o’tkeriw-  bul  oqıwshını  shınıg’ıwdın’  basınan  aqırına  shekem  qolda 

ko’terip shınıg’ıwdı durıs orınlawdı u’yretiw. 

Arqadan qag’ıw- bul shınıg’ıwdı orınlaw waqtında arqasınan qag’ıp ja’rdem 

beriw. 

Uslap qalıw- ja’rdem beriwdin’ za’ru’r a’mellerinen biri. Onın’ ma’nisi sonnan 

ibarat, trener yamasa basqa ja’rdem beriwshi gimnasttın’ denesin kerekli jerde uslap, 

toqtatıp qaladı. Bul usıldı dinamikalıq shınıg’ıw waqtında da, statikalıq shınıg’ıw 

waqtında da qollansa boladı.  

Ha’r  qıylı  qorg’anıw  ilajların  h’a’m  ja’rdem  a’mellerinin’  qollanılıw  ku’shi, 

u’yrenilip  atırg’an  shınıg’ıw  sıpatına,  gimnasttnın’  jeke  o’zgesheligine,  onın’ 

fizikalıq h’a’m texnikalıq tayarlıq da’rejesine, sonday-aq ja’rdem beriwshinin’ jeke 

o’zgesheligine  (onın’  boyı,  fizikalıq  ku’shi,  shaqqanlıg’ı  h’a’m  tag’ı  basqada 

ko’rsetkishleri)  g’a’rezli  boladı.  Shug’ıllanıwshının’  texnikalıq  h’a’m  fizikalıq 

tayarlıq  da’rejesinin’  o’sip  barıwı  menen  ja’rdem  beriw,  qolda  ko’terip  o’tkeriw, 

uslap  qalıw  ku’shi  kemeytirilip  barıladı,  al  keyin  ulıwma  toqtatılıp,  qorg’anıw 

ilajları  qollanıladı.  Durıs  qorg’anıw  ilajların  h’a’m  ja’rdem  beriw  a’mellerin 

qollanıw  ushın,  to’mende  ko’rsetilgen  talaplardı  biliw  h’a’m  olardı  qatan’  tu’rde 

saqlaw kerek. 

1.  Sabaq barısında  oqıwshılarg’a shınıg’ıw  orınlag’anda  u’skenelerden  qolları 

jazdırılıp ketiw mu’mkinshiligi bar jerlerdi ko’rsetip, shınıg’ıwdı qa’te orınlag’anda 

ne qılıw kerekligin aytıp tu’sindiriwi; 

2. Shınıg’ıw texnikasın jaqsı biliwi, gimnastqa kesent etpey, qorg’anıw ilajın 

qollaw ushın durıs orın tan’lay alıwı; 

3.  Bir  neshe  shınıg’ıwdı  izbe-iz  orınlag’anda  yamasa  pu’tin  bir  kombinatsiya 

orınlag’anda,  shınıg’ıw  sapası  h’a’m  formasına  qarap  o’zinin’  ornın  o’zgertip 

barıwı; 

4.  Gimnasttın’  fizikalıq  h’a’m  texnikalıq  tayarlıq  da’rejesin  h’a’m  shınıg’ıw 

sıpatın esapqa alg’an h’alda qorg’anıw ilajın yamasa ja’rdem beriw a’mellerin durıs 

tan’lap biliwi; 

5. Gimnasttın’ jeke o’zgesheligin esapqa alıwı; 

6. Qıymıldap turg’an zatlardın’ u’stinde turıp ja’rdem bermewi;  

7.  Qorg’anıw  ilajların  qollang’an  waqıtta  qolg’a  tag’atug’ın  jiplerden,  asılma 

qurılmalardan, paralon toltırılg’an oyıqlardan ken’ paydalanıwı;  

8.  Za’ru’r  bolg’an  jag’dayda  qorg’anıw  ilajların  jeke  h’a’m  topar  menen 

qollanıwı kerek. 

Eger de shug’ıllanıwshıg’a qorg’anıw ilajın yamasa ja’rdem beriw  a’mellerin 

qollanıw  mu’mkinshiligi  bolmasa,  onda  gimnasttın’  o’zi-o’zin  qorg’awı  kerek 

boladı.  O’zin-o’zi  qorg’aw-bul  qa’wipli  jag’daylardan  shıg’ıp  biliw  h’a’m 

shınıg’ıwdı  orınlawdı  birden  toqtatıw,  u’skeneden  sekirip  tu’siw,  qosımsha 

h’a’reketler yamasa o’z waqtında u’skenege qosımsha tayanıp shınıg’ıwdın’ sapasın 

o’zgertiw bolıp tabıladı.