h’a’m tırmasıp shıgıw ushın kollanıladı. Onın biyikligi 320 sm ustinlerinin arası 100
ushın kollanıladı. Onın boyı 5 m, eni 46 sm, tekshelerinin diametri 3.5 sm~ teksheler
asıp koyıladı. Onın juwanlıg’ı qol uslaw ushın qolay, uzınlıg’ı bolsa 4-6 m bolıwı
kerek. Paydalanıw an’sat bolıwı ushın h’a’r yarım metr aralıqta ren’li tasmalar
Ayak silteu ushın dastekli at. Boyı 160 sm, eni 36 sm, dastekleri 40-45 sm
aralıkta simmetrik ornatılgan dasteklerdin dastekli attan biyikligi 12 sm, poldan
biyikligi 120 sm boladı. Dastekli attın usti sharm yamasa jasalma sharm menen
Sekiriu ushın at. Onın olshemleri h’a’m jokarıdagı dastekli attagı uksagan
boladı, tek dastekleri bolmaydı. Dastekli at uzınına koyılıp, tartkıshlar jardeminde
attın poldan biyikligi 110-150 sm. h’ayallar ushın bul u’skene 110 sm biyiklikte
«Eshek». 100 sm dan 160 sm ga shekem bolgan biyiklikte kesesine yamasa
uzınına koyıladı, boyı 60 sm, kalınlıgı 40 sm. Onın ustine sharm yamasa jasalma
kurallar, tirkeuishlerge sharnirde biriktirilgen boladı. Agashlarpoldan 160-170 sm
249 sm biyiklikte boladı. Agashlar aralıgı 43-55 sm. Ulıwma bilim mektepleri
oqıwshılar ushın, kolemi ulken bolmagan jarıslarda eski ramalı kospayalardan
paydalanıw jagdayları h’a’m ushıraydı. Bunday jagdayda kospayalarda shınıg’ıw
islewde kauip tuudıratugın bortip shıkkan zıyanlangan jerleri bolmauı kerek. Jana
zamanagoy kospayalar qolaylırak.
d) pas kospayalardı agashları jerden 130-150 sm biyiklikte boladı. Erkekler
kospayalarında agashlardı bir biyiklikte tutıp turatugın u’skeneler boladı.
Agashlardın biyikligi, aralıgın ozgerttiriude ayak-kol menen agashtı uslap, ekinshisi
menen prushinanı burap shıgarıladı yamasa bekkemlenedi.
Turnik tartkıshlar jardeminde bekkemlengen tik tirkeuishlerge gorizontal
bekkemlengen, sıypaklangan, diametri 26 mm temir tayaktan ibarat. Shınıg’ıwdı
temasına karap turnikti biyikligi jerden 120 sm dan 240 sm ge shekem ornatsa
boladı. Gimastika shınıg’ıwları menen shug’ıllanıwlar jakında baslangan jas
sportshılar, shınıg’ıwlardı diyual kasında ornatılatugın turnikte o’tkeriwlerin usınıs
etemiz.
«Kopirshe» sekiriu ushın, sekiriu ushın xoda h’a’m kospayalarda shınıg’ıw
islew ushın kollanıladı. Onın biyikligi 12 sm, eni 60 sm, boyı 120 sm. prujinalı
kopirshe biyikligi 40 sm, boyı 120-130 sm boladı. Shınıg’ıwga kopirshe yamasa
prujinalı u’skeneni, adette, aldıngı sherin gimnastika tosegine takap, polga bekkem
turatugın kılıp rezina jolına koyıladı.
Gimnastika xodası tensalmak shınıg’ıwları islew ushın kollanıladı. Onın
uzınlıgı-5 m, kalınlıgı 16 sm, ustingi h’a’m astıngı tarepinin 10 sm. Sırtı tegis h’a’m
sırganamaytugın bolıwı shart.
Xoda poldan 120 sm biyiklikte boladı. Birinshi shınıg’ıwlardı
mushaklarjıyrıgın jazıu h’a’m jana shınıg’ıwlardı ozlestiriude tomenirek-50 sm
biyiklikte yamasa polga jatkarıp koyılgan xodadan paydalanıladı.
Shınıg’ıw aldınan xodanın kansha goizontal h’a’m bekkem ornatılganlıgın
tekserip koriledi. Onın sırtına ulken itibar beriledi, magneziya yamasa kanifol menen
tazalanadı.
Batut-ramaga rezina amartizator menen tartılıp baylangan jokarıga sekirtiushi
gorizontal tor.
Sekiriu ushın tirkeuishler kvadrat taxta kesimlerinen ibarat boladı. Olardın
biyikligi 2,5 m. Plankanın biyikligi tirkeuishlerdegi «panja»lar jardeminde
ornatıladı.
Tirkeuishler parallel ornatılgan agashlar bolıp, tomengi tirkeuishlerge jaksılap
katırılgan boladı.
Toseklerdin boyı 200 sm, eni 125 sm, kalınlıgı 60-65 sm bolıp, sportshını jerge
kelip konatugın jerine eki kabat kılıp tosep koyıladı. Aytım jagdaylarda bir kabat
kılıp ta toseledi. Quramalı shınıg’ıwlardı uyreniu uakıtlarında parolon toseklerden
paydalanıladı.
Jarıs o’tkeriwge mo’lsherlengen gimnastika u’skenelerinin forması,
olshemleri, iyiliushenligi h’a’m polga bekkemlenetugın orınlarının kay jerde bolıwı
jarıs o’tkeriw qag’ıydalarında belgilep koyılgan mezonlarga saykes keliui shart.
Ulıwma bilim mekteplerde, tomengi komandalarda o’tkeriletug’ın ulıwmalık
jarıslarda eski u’skenelerden paydalanılsa da boladı, birak olar isshi jagdayda bolıwı
shart.
Do'stlaringiz bilan baham: 
