1-modul: “Davlat tilida ish yuritish” faniga kirish. Hujjatchilik tarixi. Sharq hujjatchiligi

---

1-MODUL:
 “Davlat tilida ish yuritish” faniga kirish. Hujjatchilik tarixi. Sharq 
hujjatchiligi 
 
Dars o„quv maqsadi:
talabalarga Hujjatchilik tarixi. Sharq hujjatchiligi 
haqida ma‟lumot berish 
Tushunchalar va tayanch iboralar:
Davlat tilida ish yuritish kursi,
 
uning mundarijasi, 
maqsadi, vazifasi va ahamiyati. 
O‟rxun-enasoy, sug„d, eski uyg„ur, arab va boshqa yozuvlarda bitilgan qadimiy hujjatlar. 
Sharqda X-XIX asrlarda yozilgan yorliq, farmon, noma, bitimlar, arznoma, 
qarznomalar, tilxatlar . 
Xonliklarda rasm bo„lgan hujjatlar. 
Asosiy savollar:
1. Ish yuritish tarixi haqida. 
2. Hujjat va uning ahamiyati. 
3. Hujjat turlari va ularning xususiyatlari. 
 
Asosiy o„quv materiali qisqacha bayoni: 
Kishilik jamiyati shakllanishi bilanoq bu jamiyat a‟zolari o‟zaro 
munosabatlaridagi muayyan muhim holatlarni muntazam va qat‟iy qayd etib berishga 
ehtiyoj sezganlar. Ana shu ehtiyojga javob sifatida, tabiiyki, ilk, ibtidoiy hujjatlar 
vujudga kelgan. 
Bobilning miloddan avvalgi 1792-1750 yillaridagi shohi Xammurapining 
adolatpesha qonunlar majmui, undan ham qadimroq shox Ur-Nammu (miloddan avvalgi 
2112-2094yillar)ning qonunlari
11
va boshqa manbalarning mavjudligi “hujjatlar” deb 
ataladigan tartibot vositalarining nechog‟lik olis va murakkab tarixga ega ekanligini 
ko‟rsatadi. Albatta, kishilik jamiyatining taraqqiyoti, ijtimoiy-iqtisodiy tuzilmalarning 
almashina borishi, aniqrog‟i, kishilar orasidagi ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy 
munosabatlarning takomillasha borishi barobarida hujjatlar ham takomil topib borgan. 
Hujjat 
- bu boshqarish jarayonini amalga oshirish uchun zarur bo‟lgan voqealar, 
hodisalar, jarayonlar, faktlar to‟g‟risidagi axborotlarni maxsus materiallarda turli usullar 
bilan mustahkamlash vositasidir. Boshqacha qilib aytganda hujjat - bu narsaning 
nimaligini, miqdori, sifati va shu kabilarni ko‟rsatuvchi rasmiylashtirilgan ish qog‟ozi, 
yoki kimsaning kimligini, mashg‟ulotini, biror tashkilotga a‟zoligini tasdiqlovchi ish 
qog‟ozi (pasport, guvohnoma, reyting daftarchasi va h.k.).