1. Mineral resurslar bilan ta‘minlanganlik O‘zbekistonning mineral resurslari va ulardan foydalanish

Amaliy mashg’ulot jarayonida foydalaniladigan texnologiya: Jamoaviy, kichik guruhlarda ishlash, slayd-shou va «Aqliy hujum» metodi
Amaliy mashg’ulot rejasi:

1. 
   Mineral resurslarning mazmun mohiyati.
   
2. 
   Mineral resurslardan foydalanishni optimallashtirish yo`llari.
   
3. 
   Chiqindi va uning mazmun mohiyati
   
4. 
   Chiqindilarning turlari
   
5. 
   Chiqindilarni qayta ishlash va ulardan foydalanishni yaxshilash
   

Kichik guruhlar uchun amaliy mashg’ulot davomida

bajariladigan topshiriqlar:

1. 
   Yer osti boyliklari nima?
   
2. 
   Foydali qazilmalarni qazib olish jarayoninig atrof-muxitga qanday ta’sir ko’rsatadi?
   
3. 
   Foydali qazilmalarning nobud bo’lish sabablari nimada?
   
4. 
   Xom ashyodan tejamkorona foydalanishni qanday tushunasiz?
   
5. 
   O’zbekiston qanday mineral xom ashyo resurslariga boy va ulardan qay darajada foydalanilmoqda?
   
6. 
   Og’ir metallar deganda nimani tushunasiz, (turlari).
   
7. 
   Neft qazib olishdagi isrofgarchilik.
   
8. 
   Foydali qazilmalarni muxofaza qilishning vazifalari va bu sohadagi qonun-qoidalar?
   
9. 
   Ikkilamchi foydalanish deganda nimani tushunasiz?
   
10. 
    Qazib olish jarayonida isrofgarchilikka ehg ko’p yo’l qo’yilayotgan mineral resurslar
    

1-ilova

Quyidagi berilgan qazilmalar qanday hususiyatga egaligi, qazib olinadigan va unga zahirasi bo’yicha boy mamlakatlar hamda ulardan foydalanish darajalari bo’yicha jadvalda ifodalang.

t/r	Qazilma nomi	hususiyati	qazib olinadigan va unga zahirasi bo’yicha boy mamlakatlar	foydalanish darajasi
1	Tabiiy gaz
2	temir
3	Boksit
4	Mis
5	Qalay
6	Nikel
7	Oltin
8	uran
9	Kaliy tuzi
10	fosforit

2-ilova

B.B.B. jаdvаli (bilаmаn, bilishni хоhlаymаn, bildim)

№	Mаvzu sаvоli	Bilаmаn	Bilishni хоhlаymаn	Bildim
1	2	3	4	5
1	Tаbiiy resurslаr nyechtа turgа bo’linаdi
2	Yoqilg’i resurslаri qаerlаrdа tаrqаlgаn
3	Tаbiiy resurslаrdаn оqilоnа fоydаlаnish yo’llаri
4	Muqоbil energiya mаnbаlаridаn fоydаlаnish
5	Коn vа tоg’ коn sаnоаtining аtrоf muhitgа tа’siri

TUSHUNCHALAR TAXLILI
3-ilova

Tushunchalar	Tushunchalar mazmuni	hayotingizdagi о‘rni	Qо‘shimcha fikrlar
Metal
Nometall
Legirlovchi metal
Mineral resurs
Texnik toshlar
Kon “qaymog’i”
Yo’ldosh metallar
Kamyob metallar
Geothermal suv
biogaz

4-ilova

Foydali qazilmalar nomi	Foydali qazilma chiqadigan joy	Ekologik holati

5-ilova

Guruxda muxokama qilish uchun savollar

1. 
   Respublikamizda mezazoy erasida va uchlamchi davrda paydo bo’lgan eng muhim foydali qazilmalarni yozing.
   
2. 
   Nima sababdan toshko’mir davrida toshko’mir ko’proq hosil bo’lmasdan gips va tuzlar hosil bo’lgan?
   
3. 
   O’zbekistonda eng qadimgi eralar (arxey, proterazoy) jinslari mavjudmi?
   
4. 
   O’zbekistonning qaysi konida mis, molibden, oltin, mishyak, rux birgalikda bitta ruda tarkibidan olinadi?
   
5. 
   Ochiq usulda qazib olinadigan va yopiq usulda qazib olinadigan konlarning qaysi biri atrof-muhitga zarar etkazadi? Javobingizni izohlang
   
6. 
   “Qora maramar” deganda nimani tushunasiz? Qaysi konlardan qazib olinishini aniqlang.
   

1. 
   Tirelar orniga tegishli harflarni qoyib, foydali qazilma nomlarini toping.
   

---- ---- ---- in; --- --- --- --- --- ---in; ---- ---- ---- ----in; --- --- --- --- --- --- it; --- --- --- -

--it

2. 
   O--- --- --- ---o---; o---o--- --- --- ---; ---o--- ---o--- --- ---; ---o---o--- --- ---; --- u--- u---; --- ---ye ---ye--- ---.
   
3. 
   Quyidagi qimmatbaho toshlar nomini toping. --- --- --- az; --- --- --- ---ar; --- --- ---a; --- --- --- ---za.
   
4. 
   Respublika foydali qazilmalariga oid quyidagi jadvalni to’ldiring.
   

6-ilova

7-ilova

Quyidagi atamalarni inglizcha tarjimasini yozing.

t/r	Atamalar: Inglizcha??	O’zbekcha	Ruscha??
1		Kon
2		Ruda
3		Metall
4		Oltin
5		Kumush
6		Neft
7		Molibden
8		Resurs
9		Marmar
10		Shifobaxsh mineral suv

V. Talabalarga berilgan har bir o’quv topshirig’i yakunida talabalar jamoasi bilan savol-javob, o’quv-munozarasi o’tkazish.

VI. O’quv dasturini yakunlash.

VII. Uyga vazifa Mavzuni mustahkamlash. Kontur kartada tabiatni muxofaza qilish topshirig’ini bajarish