|
1. O'zbekiston Respublikası Qurallı Kúshlerinin’ tariyxi
Ózbekstan Respublikası Joqarı Sovetiniń 1991-jıl 31-avgustdaǵı „Ózbekstan Respublikasınıń mámleket ǵárezsizligi tuwrısında" gi Bayanatında „Mámleket ǵárezsizligin, aymaqlıq pútinligin, puqaralardıń Konstituciyalıq huqıqı hám erkinligin qorǵaw maqsetinde Ózbekstan Respublikasında Qorǵaw jumısları ministrliai hám Milliy gvardiya dúziledi. Respublika aymaǵında jaylasqan burınǵı SSSR Ishki jumıslar ministrligi, SSSR Mámleket qawipsizlik komiteti hám de Ishki áskerleri O'zR yurisdiksiyasiga alınadı", dep kórsetilgen edi. Bul 1991 jıl 31 avgustda qabıl etilgen „Ózbekstan Respublikası mámleket ǵárezsizliginiń tiykarları tuwrısında" gi nızamda „Ózbekstan Respublikası Qorǵaw jumısları ministrligin dúziw, Milliy gvardiya hám alternativ xızmetti shólkemlestiriw huqıqına ega" dep huqıqıy tárepten bekkemlandi. Bul ámelde jas respublikaǵa áskeriy siyasatti ámelge asırıw huqıqın berdi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentinina 1991-vil 6 -sentyabr degi pármanına tiykarınan, Qorǵaw jumısları ministrliai dúzildi, onıń shtat sisteması hám kepillikleri belgilendi. 1991-jıl 10 sentyabr degi pármange qaray, Qorǵaw Ministri áyne waqıtta Milliy gvardiya komandiri etip tayınlandi. Ózbekstan Respublikası Ministrler Mákemesiniń 1991-jıl 25- oktyabr degi sheshimine qaray, Qorǵaw jumısları ministrliainina huqıqıy mártebesi, dúzilisi hám qaǵıydaları tastıyıqlandi. Turkiston áskeriy okrugi basqarıw shólkemleri negizinde Qorǵaw jumısları ministrligi Bas shtabi hám basqarmaları tuzildi.
Ózbekstan Respublikasınıń „Ózbekstan Respublikası mámleket ǵárezsizliginiń tiykarları tap, g'risida" gi Nızamı hám de 1991-jıl 30 dekabr degi Ǵárezsiz Mámleketlikler Doslıq awqamı Sovetiniń Qurallı Kúshleri hám Shegara áskerleri haqqındaǵı Minsk sheshimi tiykarında 1992-jıl 1-fevraldan burınǵı Birlespe sistemasındaǵı áskerlerdi aqsha menen támiyinleniwi toqtatilishini inabatqa alǵan halda O'zR Joqarı Keńesi 1992-jıl 10 - yanvarda „Ózbekstan Respublikası aymaǵında jaylasqan SSSR Ishki jumıslar ministrliginiń áskeriy bólimleri hám oqıw mákemelerin Ózbekstan Respublikası ıqtıyarına alıw tuwrısında", 14-yanvarda „Ózbekstan Respublikası aymaǵında jaylasqan áskeriy bólimler hám áskeriy oqıw mákemeleri tuwrısında" qararlar qabılladı. Ol jaǵdayda O'zR aymaǵında jaylasqan burınǵı Birlespeqa qarawlı Ishki jumıslar hám Qorǵaw ministrliginiń bólimleri, birlespeleri, qosılmalari, joqarı oqıw orınları, áskeriy strukturaları mámlekettiń nızamlı ıqtıyarına alınadı, dep belgilendi. Qarar tiykarında áskeriy xizmetkerler, olardıń shańaraq aǵzaları, áskeriy mákemeler degi jumısshı hám xizmetkerler, burınǵı Birlespe armiyasında xızmet etken pensionerlarga social hám huqıqıy qorǵawlandi. Áskeriy bólimler hám oqıw orınları, mákemeler, shólkemler mámleket tárepinen materiallıq texnika hám aqsha menen támiyinlendi.
• 1992 jıl 24 martda Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń „Ózbekstan Respublikası aymaǵında jaylasqan Shegara áskerleri bólindileri haqqında" gi pármanı menen Respublika Milliy Qawipsizlik Xızmeti qasında Shegara áskerleri basqarması dúzildi hám Orta Aziya Shegara áskerleri bólindileri onıń ıqtıyarına ótkerildi.
1992 jıl 18 mayda „Ózbekstan Respublika aymaǵında jaylasqan hawa desanti áskerleri, áskeriy transport avıaciyası, razvedka áskerleri, támiynat bólimleri haqqında" gi párman menen bul áskerler respublika ıqtıyarına ótkerildi. O'zR Prezidentiniń 1992 jıl 12 noyabr degi „Ózbekstan Respublikası aymaǵında jaylasqan hawa hújimine qarsı áskeriy bólimler haqqında" gi, 13 noyabrde „Ózbekstan Respublikası aymaǵında jaylasqan ximiyalıq áskeriy bólimler haqqında" gi húkimleri menen mámleketimiz aymaǵında jaylasqan usı túrler degi áskerler respublika ıqtıyarına alındı hám sapa tárepinen jetilistirildi. Sol tárzde ǵárezsiz mámleket Qurallı Kúshlerin dúziwdiń shólkemlestirilgen dáwiri juwmaqlandi.
Ózbekstan Respublikası óz Qurallı Kúshlerin dúziwde Birlesken Milletler Shólkemi (BMPnina huqıqıy normaları, Evropada qawipsizlik hám sheriklik boyınsha Xelsinki juwmaqlawshı akti, MDH kollektiv qawipsizlik Shártnaması sıyaqlı xalıq aralıq hújjetlerdiń barlıq talaplarına ámel etdi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 1992-vil 3-iyuldagi pármanına muwapıq, Qorǵaw jumısları ministrliai Qorǵaw ministrligine aylantırildi. Ózbekstan Respublikasınıń „Qorǵaw tuwrısında", „Ulıwma áskeriy minnetleme hám áskeriy xızmet tuwrısında" hám de „Alternativ xızmet tuwrısında" gi nızamları qabıllandı.
• 1993-jıldıń 22-noyabrde „Ózbekstan Respublikası Qurallı Kúshleri áskeriy bóleginiń Jawınger bayraǵina tuwrısında" gi Prezident pármanı imzolanib, Qurallı Kúshler Jawınger bayraǵıniń birden-bir úlgisi belgilendi. O'zR Joqarı Sovetiniń 1993 jıl 29 dekabr degi Ózbekstan Respublikasınıń „Watan qorǵawshıları kúnin belgilew tuwrısında" gi nızamına qaray, 14 yanvar — Watan himoyashilari kúni. dep daǵaza etildi.
• 1995-vil avgustında qabıl etilgen O'zR Áskeriy doktrinasi mámlekettiń áskeriy tarawdaǵı siyasatın belgilep berdi. Regiondaǵı áskeriy siyasiy jaǵdaydan kelip shıqqan hodda 2000-vil 3 fevral kúni Ózbekstan Respublikasınıń Qorǵaw doktrinasi qabıllandı.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
