1. Mikroprotsessorlar haqida asosiy tushunchalar. Mikroprotsessorlar tarixi va uning turlari. Mikroprotsessorning tuzilishi

4004 rusumli mikroprotsessor

1971 yili Intel korporatsiyasining birinchi mikroprotsessori yaratildi. 4004
rusumli ushbu mikroprotsessor to‘rt bitli bo‘lgan, ya’ni u to‘rt bitli sonlarni saqlay
olgan, ularga ishlov bergan, xotira qurilmasiga saqlagan yoki unan hisoblab
chiqargan bo‘lib, kalkulyatorlarda qo‘llash uchun mo‘ljallangan. 4004 rusumli chip
(yoki kristall) o‘sha davrda dunyoda eng zo‘r kompyuter sanalgan Amerika
hukumatining ENIAC rusumli kompyuteridan ham kuchli vosita sifatida e’tirof
etildi. Jumladan, ushbu kompyuter soniyada 5000 yo‘riq bajargan bo‘lsa, 4004 esa
60000 yo‘riqqa ishlov bergan.

• 
  Intel 386 rusumli mikroprotsessor
  

1985 yili 275000 ta tranzistorga ega, ya’ni tranzistorlar soni eng birinchi
4004 rusumli protsessorga nisbatan 100 barobardan oshib ketgan, bir vaqtning
o‘zida bir nechta dasturni amalga oshirish imkoniyatini beradigan "ko‘p vazifali",
32 razryadli Intel 386 rusumli mikroprotsessor ishlab chiqildi. Mikroprotsessorlar
texnologiyasida erishilgan so‘nggi yutuqlar mujassam etilganiga qaramay 80386
o‘zining ajdodlari 8086 va 80286 uchun katta miqdorda tuzilgan dasturiy ta’minot
bilan ob’ektli kod bo‘yicha moslikni saqlab qoldi.

• 
  Pentium rusumli protsessor
  

Intel asosiy yutuqlaridan biri Pentium rusumli protsessor yaratilishi bo’ldi. Bu ish 1989-yil iyun oyida boshlandi.1991 yil intihosida protsessor maketi tayyor bo‘lib, unda muhandislardasturiy ta’minotni ishga tushirishga muvaffaq bo‘ldilar. Loyiha ishlari asosan 1992-yilning fevral oyida nihoyasiga yetkazilib,protsessorlarning tajriba uchun yaratilgan partiyasi keng qamrovlisinovdan o‘tkazila boshlandi. Pentium sanoatini o‘zlashtirish yuzasidan qaror 1992-yilning aprel oyida qabul qilinib, 1993-yil 22-mart kuni Pentium protsessorining keng qamrovli taqdimoti o‘tkazildi.

• 
  Celeron rusumli protsessor
  

0.25 mkm-texnologiyasi bo‘yicha yaratilgan "eng oddiy" kompyuterlar
uchun protsessorning Celeron deb nom berilgan soddalashtirilgan varianti ishlab
chiqarildi. Ilk Celeron protsessorlar yadrosining chastotasi 266 va 300 MGs (shina
chastotasi - 66 MGs) bo‘lgan. Bugungi Celeron protsessorlar, chastotasi 300 MGs li Celeron 300A modelidan boshlab, yadro kristalli ustida o‘rnatilgan va yadroning chastotasida to‘liq ishlaydigan kichik hajmli (128 Kbayt) ikkilamchi kesh-xotira qurilmasiga ega. Bunday protsessorlar Mendocino nomi bilan ham ataladi.

•