1-ámeliy shınıǵıw Pedagogikaniń uliwma tiykarları MÁseleler

1.	Hakimbek
2.	Barshın
3.	Baybóri
4.	Baysarı
5.	Qarajan
6.	Mástan kempir
7.	Qarlıǵash
8.	Ultantaz
9.	Qultay baba

2. “Avesto”daǵı ruwxıy-ádep-ikramlılıq hám turmıslıq-tárbiyalıq ideyalardı úyreniń, olarǵa sıpatlama beriń:

1. 
   Pindori Nek (Iygilikli pikir): Qudaydıń jalǵız ekenligine iseniw, iymanda turaqlılıq, táwekel, qanaat, qayırqomlıq, kelisimlilik, keshirimli bola biliw, isenim, sabırlı, miyrimli hám miriwbetli bolıw, pán-ziynetlilik, insap, xoshminezlilik, biyazarlıq, ashıq júzlilik, saqawatlılıq, nápsini shegaralaw, kásip hám ilimdi súyiw, juwapkerli hám haqıyqatshıl bolıw;
   
2. 
   Guftori Nek (Iygilikli sóz): Qudayǵa tabınıw, tuwrı sózlilik, wádesinde turıw, haqgóylik, sálem hám tázimde bolıw, tuwrı hám ras gúwalıq beriw, jıllıjúzlilik, oylap, sınap sóylew, ıras gáplilik.
   
3. 
   Raftori Nek (Iygilikli jumıs, iskerlik): Quday hám payǵambar bergen parız hám súnnetlerge sózsiz ámel etiw hám olardı orınlaw, jaqsı islew, amanatqa qıyanet etpew, ázzilerdi qollap-quwatlaw, ǵayratlı bolıw, ata-ana hám ustaz húkimine pármanǵa boysınıw, xalıq ushın, Watan ushın xızmet etiw, miymandoslıq, salamat turmıs tárizinde bolıw, jaman islerden júz burıw, miyirmanlıq, adamgershilikli bolıw, jámiyet nızamlarına boysınıw, ótkenlerdi yadqa alıw, haqıyqatgóy bolıw, biytaplar halınan xabar alıp turıw, mútájlerge járdem beriw, óz jumısı hám kásibine mehir qoyıw, ádalatlı bolıw.
   

“Avesto” insaniyatttıń materiallıq, pedagogikalıq baylıǵı sıpatında júdá úlken tálim-tárbiyalıq bahalılıqqa iye.
7. Zárdúshtiylik kestesin úyreniń hám este tutıń:




8. Eng qadimgi davrlarda insonda ulug’langan xislatlarni sharhlang:
9. “Avesto” haqqındaǵı maǵlıwmatlarǵa qosımshalar kiritiń.
«Avesto»da tárbiya baǵdarları





ZARDUSHTIYLIK Ádep-ikramlılıǵınıń tiykarǵı úshligi

10. Tómendegi Zardusht násiyatların úyreniń hám olardı túsindiriń:
Zardusht násiyatları
1.Dana óz aqılı, parasatı menen nadannıń kewilin tabıwı kerek.
2. Hey insan! Sonday adamnıń gápine qulaq tut, ol oyshıl hám raslıq tárepdarı bolsın.
3. Kim túsingish, aqıllı hám tuwrı bolsa, párwardigarı álem onıń qáwenderi bolıp tabıladı.
4. Jasi ulkenler gápine qulaq salıń hám ándiyshe menen oy-pikir júrgizip, jaqsı menen jamandı ózińiz ajıratıp alın.
5. Ottay pák hám qızǵınlı bolıń!
6. Pák minezli adam Táńiri inayatına erisedi.
7. Jáhánge jamanlıq kózi menen qaraytuǵın kisiler pák niyetlilikten jıraq boladı.
8. Pák niyetli adamlar tuwrılıq hám doslıq tárepdarı sanaladı.
9. Pák minezli jurt bárháma rawajlanıw hám rawajlandırıwda boladı.
10. Adamlar jaqsı minez benen kamalǵa jetken máńgilikke erisedi.
11. Hár bir kisi ándiyshe, sóz hám iste múqaddes aqılǵa súyeniwi kerek.
12. Aqılı pútin kisi baxıtlı hám párawan jasaydı.
13. Biz haywanlardıń kóbeyiwi, kútimi, olarǵa azıq-túlik tayarlaw, jasaw orınların qurıw jumısında bolıwımız kerek. Hátte, ózimiz azıq-túlik, kiyim-kenshek tayarlaw ushın da xızmetker bolıwımız kerek;
14. Jaqsı ustazlar Táńrige jaqın adamlar bolıp tabıladı.
15. Ladannıń sıyınıw waqtında oyqınǵa túskisi keledi.
16. Adamlarǵa jaqsılıq qılıw - dúnyadaǵı eń múriwbetli ádet bolıp tabıladı.
17. Táńiri erte tańda bendelerine járdem beretuǵın adamlardı jaqtıradı.
18. Ras sóz sennen qalatuǵın eń qutlı estelik bolıp tabıladı.
19. Aljasqanlardı tuwrı jolǵa baslaǵan adamdı aqkewil dew múmkin.
20. Qay jerde eki tán bir-birin qollasa, sol jerde jumıs juredi.
21. Ras ámelden basqa hesh nárse menen shuǵıllanba.
22. Hámmege jaqsılıq tileytuǵın adamlarǵa jaqsılıq etsin.
23. Doslıq sabaǵın páklik menen bekkem tutıń.
24. Jer júziniń jaqsıları adaqsız dáryalardur.
25. Páklik - insan tuwılǵanınan ómiriniń aqırına shekem etiletuǵın eń jaqsı ámel bolıp tabıladı.
26. Kim ótirik sózge awız ashsa, baxıt qusı onnan qashadı.
27. Sóyleytuǵın nadan bolsa da, tıńlawshı dana bolıwı zárúr.
28.Únsizlik-eń ullıádep.
29.Watannıń tútini de shiyrin.
30. Qız balanı ura kórmeń, xojalıǵıńız baxıtsızlıqqa ushıraydı.
31. Awqatlanıw waqtında sóylew gúná is bolıp tabıladı.
Ortalıq tazalıǵın saqlaw hám keselliklerdiń aldın alıwǵa tiyisli násiyatlar
1. Taslandıqlardı jasırıw, pataslanǵan jaylardı topraq, tas, qum menen kómip taslaw, sol jol menen mikroblar óltirilgen yamasa azayǵan.
2. Ot, ıssılıq hám suwıqlıq tásiri menen joytıw, «Avesto" da at páklewshi hám apattı ketiriwshi qural esaplanadı. Ol menen hátte kiyim-kesheklerdi zıyansızlandırıw múmkin.
3. Ximiyalıq jol: kúl, sirke, sharap, hár qıylı giyalar (isfand — ádiráspán, mixak, sadaf, piyaz, aloe, sanda) tútetiw jolı menen. Bulardıń kóbi házir da mikroblardı óltiriwshi bolıp tabıladı.
4. Úy haywanların baǵıw hám kóbeytiw sharayatların jaqsılaw, qus hám basqa haywanlarǵa paydasız azar bermew, olardıń biymezgil ólimine sebep bolmaw túsindirilgen. Usınıń menen birge, kesel tarqatatǵin haywan hám shıbın-shirkeylerdi joytıwǵa shaqırılǵan.
5. «Avesto»de ıssılıq, suwıq hawa, ashlıq, toyıp awqat jew, psixikalıq tınıshsızlanıw, buzılǵan tamaq jew, tazalıqqa ámel etpeslik kóp keselliklerdiń tiykarǵı deregi dep tabılǵan.
6. Júz- qoldı, shashtı bir kúnde bir neshe márte juwap júriwge shaqırıw menen
7. Shash hám tırnaqlardı waqtında tazalap, alıp turıw, olardı adamlar názeri hám qádemi túspeytuǵın, qus, iyt hám pıshıq gewlep almaytuǵın dárejedegi oyıqlarǵa kómip taslawdı qatań talap etilgen.
(Sabaq juwmaǵında hár bir studenttiń shınıǵıw dawamında toplaǵan balı daǵaza etiledi).
ÓZBETINSHE TAYARLANÍW USHÍN BERILGEN TAPSÍRMALAR
(úyge tapsırma):
Tómendegi máseleler boyınsha konspekt dúziń:
1. Áyyemgi adamlar turmısında tárbiyanıń ayrıqsha qásiyetleri tuwralı jazıń.
2. Áyyemgi mámleketshilikler: Sogdiana, Baqtriya, Xorezm mámleketlerinde tálim-tárbiyanıń payda bolıwı hám rawajlanıwı haqqında jazıń.
3. Xalıq awızeki dóretiwshiliginde tálim-tárbiya usıllarınıń mazmunı hám usıllarınıń ańlatılıwın jazıń.
4. Xalıq awızeki dóretiwshiliginen úlgiler keltiriń hám olardıń hár birine túsindirme beriń.
5. Orxon-Enisey ótmishten qalǵan estelikleriniń bilimlendiriwge tiyisli-tárbiyalıq mánisin túsindiriń.
6. “Avesto”nıń jaratılıw tariyxı, mazmunın aytıń.
7. Mahmud Qashǵariydiń “Devonu-luǵat-at-túrk” shıǵarmasin ózbetinshe úyreniń hám ondaǵı tálim-tárbiyaǵa tiyisli pikirler jóninde jazıń.
*Túsindirme Tema boyınsha ózbetinshe tayarlanatuǵın tapsırmalar (úyge tapsırma) usı tema ótiliwinen aldın beriledi hám student onı kelesi sabaqqa orınlap keledi.