1-Ámeliy jumıs Eritpedegi zattıń kontsentratsiyasın anıqlaw usılları

1-Ámeliy jumıs

Eritpedegi zattıń kontsentratsiyasın anıqlaw usılları.

1. Salıstirma metod.

Analiz qılınıp atırgan eritpeden alikvot bolek alıp, onnan renli eritpeler tayarlanadı ha’m olardın optikalıq tıgızlıqları olshenedi. Keyin sonday sharayatta kontsentratsiyası anıq malim bolgan 3-4 fotometriyalıq eritpe tayarlanadı ha’m olardın ha’m optikalıq tıgızlıqları olshenedi.

Standart ha’m tekserilip atırgan eritpenin optikalıq tıgızlıqların ozara salıstırıp, belgisiz zattın mugdarı tabıladı. Qatelik kem bolıwı ushın salıstırıp atırgan eritpelerdin kontsentratsiyaları bir-birine jaqın bolıwı kerek.

Olshengen optikalıq tıgızlıqlar belgisiz zat ushın A_x = _S_xl_x va standart salıstırma eritpelerde

Ast = _S_stl_st boladı.

Tenlemelerdin birin ekinshisine bolsek ha’m olarda molyar sondiriw koeffitsienti optikalıq tıgızlıq (E) ha’m de nur jutılıw qalınlıgı (I) bir qıylı ekenin esapqa alsaq:

A_x /A_st = S_xC_st.ha’m bunnan

S_x = S_st A_x/ActS_x

C_x tin kontsentratsiyasın esaplap (mgml) shıgıp, eritpenin suyıltırılganlıgın esapqa alıp, belgisiz zat (g,mg) tın ulıwma mugdarı tabıladı.

g_x = C_x. V_x.V_um/ V₁ bunda

V_x - renli eritpenin kolemi, ml, V₁ - alikvot bolsek kolemi, ml, V_um-tekserilip atırgan eritpenin ulıwma kolemi,

2. Darejelengen grafik metodı.

Bul metodta kontsentratsiyası artıp baratugın, 5-8 standart eritpe tayarlanadı. Har bir tochkanın optikalıq tıgızlıgın olshew ushın keminde 3 parallel eritpe tayarlanadı. Eritpelerdin optikalıq tıgızlıqları olshenip, «darejelengen grafik» dep atalatugın grafik duziledi

4-suwret. Darejelengen grafik

Mumkin bolganınsha anıqlanıp atırgan eritpenin optikalıq tıgızlıgı grafiktin ortasına tuskeni maqul. Eritpenin optikalıq tıgızlıgı A_x nı ordinata kosherinen, C_x nı bolsa abstsissa kosherinen tawıp, eritpedegi zat mugdarı (mg) dı

q_x = C_xV_ym: V₁ formula menen esaplanadı.

3. Qosılmalar metodı.

Quramalı duziliske iye bolgan eritpelerdi analiz qılıwda qosılmalar metodı isletiledi. Onın manisi tomendegishe:

Daslep kontsentratsiyası belgisiz (C_x) bolgan, anıqlanıp atırgan eritpenin optikalıq tıgızlıgı (A_x) olshep alınadı. Son onın eritpesine anıqlanıp atırgan zattın anıq olshengen mugdarı (C_ct) nı salıp, jane optikalıq tıgızlıgı (A_x+ct) olshenedi.

A_x nın optikalıq tıgızlıgı A_x = lC_x

Zat qosılganı bolsa A_x = l(C_x+C_st)

Tenlemelerdin qatnasın alsaq

A_x/ A_x+st = C_x/C_x+ct bunnan

C_x = C_ct A_xA_x+ct-A_x

Qosılmalar metodinan grafik formada ha’m paydalanıw mumkin.

Qatelik ulken bolmaslıgı ushın adette 2 tochkadan tuwrı sızıq otkerilmeydi. Sonın ushın jane bir eritpe A₂ tayarlap, onın optikalıq tıgızlıgı olshenedi ha’m tuwrı sızıq 3 tochkadan otkeriledi. Qosılmalar mugdarı qosılma anıqlanıp atırgan eritpenin kontsentratsiyasına jaqınraq bolıp, ekinshi qosılma birinshisine qaraganda 2 marte artıq bolsa jaqsı natiyje alınadı.

4. Molyar sondiriw koeffitsientinen kontsentratsiyanı aniqlaw.

Eritpenin molyar sondiriw koeffitsientinen anıqlaw ushın bir neshe standart eritpeler tayarlanıp, olardın optikalıq tıgızlıqları (A_st) olshenedi.

Har qaysi eritpe ushın  = A_stl_st. C_st.  olshenedi ham olardın ortasha ma’nisi tabıladı.

Sonnan keyin analiz qılınıp atırgan eritpenin optikalıq tıgızlıgı A_x olshenip, C_x = A_x l esaplanadı ha’m anıqlanıp atırgan zat mugdarı (q_x1 mg) tomendegi formuladan tabıladı:

g_x = C_x V_x V_ul MV₁

Metod Ber nızamına albette boysınganinda gana orınlı boladı.