1-mavzu: yosh va pedagogik psixologiya fanining predmeti vazifalari va tadqiqot usullari

L.S.Vigotskiyning
yosh davrlarini tabaqalash nazariyasi ilmiy-tarixiy ahamiyatga ega, 
uning rivojlanishni amalga oshiruvchi inqirozlar roli to‘g‘risidagi mulohazalari va olg‘a surgan 
g‘oyalari hozirgi kunning talabiga mosdir. 
L.S.Vigotskiyning shogirdi 
L.I.Bojovich
insonning kamol topishini yosh davrlariga 
bo‘lishda motivlarni asos qilib oldi, shuning uchun bu bo‘lishni motivasion yondashish, deb atash 
mumkin. L.I.Bojovichning mulohazasiga ko‘ra yosh davrlari quyidagi bosqichlardan iborat: 
birinchi bosqich − chaqaloqlik; tug‘ilgandan 1 yoshgacha; ikkinchi bosqich − motivasion 
tasavvur: 1 yoshdan 3 yoshgacha; uchinchi bosqich − “Men”ni anglash davri: 3 yoshdan 7 
yoshgacha; to‘rtinchi bosqich − ijtimoiy jonzotlikni anglash davri; 7 yoshdan 11 yoshgacha; 
beshinchi bosqich − a) o‘zini o‘zi anglash davri: 12 yoshdan 14 yoshgacha; b) o‘z o‘rnini belgilash 
(topish) davri: 15 yoshdan 17 yoshgacha. 
L.I.Bojovich har bir bosqichni psixologik tavsiflashda unda namoyon bo‘ladigan 
o‘zgarishlarni, bu o‘zgarishlarning sabablari, omillari, manbalari, turtkilari, mexanizmlarini ham 
bayon qiladi. 
D.B.Elkoninning
tasnifi yetakchi faoliyat (A.N.Leontev) nazariyasiga, har qaysi 
rivojlanish pallasida faoliyatning biror ustunlik qilishi mumkinligiga asoslanadi. Yetakchi 
faoliyatning inson shaxs sifatida kamol topishidagi roli nazariyaning negizini tashkil qiladi.
D.B.Elkonin
yosh davrlarini quyidagi bosqichlarga ajratishni lozim topadi: 
1) go‘daklik davri − tug‘ilgandan 1 yoshgacha: asosiy faoliyat − bevosita emotsional 
muloqot; 

---

2) ilk bolalik davri − 1 yoshdan 3 yoshgacha: asosiy faoliyat − jism bilan nozik harakatlar 
qilish; 
3) maktabgacha davr − 3 yoshdan 7 yoshgacha: asosiy faoliyat − rolli o‘yinlar; 
4) kichik maktab yoshi davri − 7
 
yoshdan 10 yoshgacha: asosiy faoliyat − o‘qish; 
5) kichik o‘smirlik davri − 10 yoshdan 15 yoshgacha: asosiy faoliyat − shaxsning intim 
muloqoti; 
6) katta o‘smirlik yoki ilk o‘spirinlik davri − 16 yoshdan 17 yoshgacha: asosiy faoliyat − 
o‘qish, kasb tanlash. 
D.B.Elkonin tasnifini, ko‘pchilik psixologlar ma’qullashiga qaramay, unda ayrim 
munozarali jihatlar ham bor. Umuman esa D.B.Elkoninning mazkur nazariyasi psixologiya fanida, 
ayniqsa ontogenez psixologiyasida muhim o‘rin tutadi. 
Bolalar psixologiyasi fanining yirik namoyandasi