1. Mavzu: Yog’

44-rasm.
Fanera tayyorlash usuli.


45-rasm.
Shpon tayyorlash usuli.

Asosan devorlarga qoplash uchun ishlatiladi. Fanerlar qanday yog’och ishlatilganligiga shpon qatlamlari soniga va fanerning turiga qarab bir-biridan farq qilinadi.
Qurilishda ishlatiladigan industrial detallar. Konstruksiyalarning zavodda tayyorlangan yog’och detallari va elementlari qurilish maydoniga tayyor holda yetkazib beriladi.
Zavodda tayyorlanadigan yog’och detallar va elementlar turiga quyidagilar kiradi;
tayanch bruschali to’sinlar; yelimlab yopishtirib yasalgan va yasen (plastinkasimon) Yog’och mixlar qoqib yasalgan to’sinlar; to’shamabop taxta shchitlar va parda devorga ishlatiladigan shchitlar, duradgorlik buyumlari: deraza romlari va eshiklar komplekti (zarur birikmalari bilan birga), duradgorlik usulida yasalgan parda devorlar va shchit parket; devor sinchlari, tombop detallar, dvorbop shchitlar va hakozo.
To’sinlar va tayanch bruschalar nina bargli yog’ochdan tayyorlanladi. To’sinning
balandligi (yo’g’onligi) 200—240 mm, eni 80— 120 mm va uzunligi 6,5 gacha, tayanch brusoklarning ko’ndalang kesimi 40X50 mm.
Yelimlab yasaladigan to’sinlar va shchitlar uchun 50 mm dan yupqaroq va namlik darajasi 15% dan oshmaydigan, past sortli qisqa taxtalar ishlatiladi. Bu taxtachalarning yaroqsiz (nuqsonli) joylari kesib tashlanadi, qolgan yaroqli taxtalar bo’yiga va eniga uchma-uch yelimlab yopishtiriladi (polimer yelimlar ishlatiladi).
Yelimlab yasalgan to’sinlarni ishlatish yog’och materiallarni tejash imkonini beradi, bunda uzun yog’ochlarga xojat qolmaydi va sanoat uchun yog’och tayyorlashdan xolos qilinadi. Hozirgi vaqtda plastmassa va sintetik yelimlar ishlab chiqarish rivojlanishi sababli yelimlab yasalgan yog’och konstruksiyalardan keng foydalanilmoqda.
Mixlab yasalgan to’sinlar ustma-ust qo’yib yassi yog’och mixlar qoqib
mahkamlangan ikkita yoki uchta brus yo bo’lmasa 100 mm dan enliroq shu miqdordagi taxtalardan iborat. Bu maqsadda ishlatiladigan yassi (plastinkasimon) yog’och mixlar qora qayin, eman kabi qattiq yog’ochlardan tayyorlanadi. Yog’och mixlar ustma-ust qo’yilgan to’sinlarning o’qiga nisbatan perpendikulyar (tik) joylanadi. Bu yog’och mixlar to’sin tolalarini ko’ndalangiga uzishga ishlaydi. To’shama va parda devorlarga ishlatiladigan shchitlar ikki yoki uch qavat qilib ustma-ust joylangan taxtalarni mixlab mahkamlash yo’li bilan yasaladi va yig’ma yog’och uylar qurishda qo’llaniladi. Shchitlar past sortli qisqa taxtalardan yasaladi. Bunday shchitlar qurilish maydoniga sirtiga rezgi taxtalar qoqilgan holda yetkazib beriladi (rezgi taxtalar suvoqni ushlab turadi). To’shama shchitlarning uzunligi
2000 mm, eni 500— 900 mm va qalinligi 40—50 mm. Parda devorga ishlatiladigan shchitlarning uzunligi 2650—3450 mm, eni 400—600 mm va
qalinligi 50—80 mm.
Duradgorlik usulida yasalgan plita yog’och shchitdan iborat bo’lib, ichki qatlami
— o’rta qismi reykalardan yig’ilgan va har ikki tomoniga bir yoki ikki qavat shpon yelimlab yopishtirilgan. O’rta qismiga qandag’och, qarag’ay yoki qayin yog’ochidan tilib tayyorlangan shpon yelimlab yopishtiriladi. Bir yoki ikkala tomoniga ham qattiq yog’ochdan tayyorlangan shpon yopishtirilgan duradgorlik
plitalari pardoz qoplamali plita deb ataladi. Standart uylar qurishda ulardan parda devorlar va eshiklar uchun foydalaniladi.