1 Mavzu. Xalqaro axborot bazalarini yaratilish tarixini oprgatish

«Scopus» (skо́pus) — ilmiy nashrlarda chop etilgan maqolalarga tsitata keltirishni o’rganib borish uchun uskuna va bibliografik hamda referativ ma’lumotlar bazasi hisoblanadi. Texnik, tibbiyot va gumanitar fanlar bo’yicha 5 mingta noshirlar tomonidan tayyorlanadigan 24 000 ilmiy nashrlar nomlari qayd qilinib boriladi. Ma’lumotlar bazasida ilmiy jurnallar, konferentsiya materiallari va qator seriyali kitobiy nashrlar, shuningdek professional jurnallar qayd qilingan. Scopusning yaratuvchisi va egasi Elsevier nashriyotchilik korporatsiyasi hisoblanadi. Ma’lumotlar bazasiga veb-interfeys  orqali ahzo bo’lish yo’li bilan bog’lanish mumkin bo’ladi. Qidiruv apparati veb-sahifa va patent ma’lumotlar bazasini qidirish uchun Scirus qidiruv tizimi bilan birlashtirilgan.

SCOpUS — ko’p fanli bibliografik va referativ ma’lumotlar bazasi va ilmiy nashrlarda chop etilgan maqolaga iqtiboslikni kuzatish uchun uskuna hisoblanadi. Scopus yuqorida aytilganidek dunyoning 5 mingdan ortiq ilmiy nashriyotlaridagi 18 mingdan ortiq nashrlarni qamrab oladi. U o’z ichiga AQSH, Yevropa va Yaponiyaning 13 millionga yaqin patentlarni qamrab oladi. SHuningdek, «Elsevier» nashriyoti tomonidan ishlab chiqilgan va qo’llab-quvvatlanadigan konferentsiya materialllarini yagona bazaga birlashtiradi.

1996 yildan keyin nashr qilingan ilmiy resurslar, Scopus ma’lumotlar bazasiga maqolali bibliografiyalar ro’yxati bilan birga indekslanadi. Ma’lumotlar bazasida iqtiboslik bu ro’yxatlarning tarkibini avtomatlashgan holda tahlil qilish yo’li bilan hisoblanadi. SHu tarzda, 1996 yildan boshlab nashr qilingan va barcha indekslangan resurslarga havolalar hisoblab chiqiladi.

Scopusning mavzu va predmetlar bo’yicha qamrov doirasi

Scopus ma’lumotlar bazasi nashrlarni ilmiy iqtibosligini kuzatib borish imkoniyatini beradigan dunyoning yirik universal referativ ma’lumotlar bazasi hisoblanadi. Ehlon qilingan strategiyasiga ko’ra ushbu ma’lumotlar bazasi ilmiy adabiyotlarni qidirish uchun nisbatan to’liq va mukammal resursga aylanishi kerak. 2009 yil o’rtasidagi holatga ko’ra Scopus 38 million ilmiy ishlarning yozuvlarini, shu jumladan 19 million yozuvlar 1996 yildan keyin nashr qilingan hisoblanadi. Scopus tizimi tasnifi 24 ta tematik bo’limni qamrab oladi. Mavzular bo’yicha qamrov doirasi quyidagicha: