1-мавзу: таълимда менежмент психологияси фанининг предмети менежмент фани предмети ва вазифалари

4. Ўзбекистонда ва ривожланган хорижий давлатларда таълим соҳасида бошқарувни ислоҳ этишнинг асосий тенденциялари

Ривожланган хорижий давлатларда таълим соҳасида бошқарувни ислоҳ этишнинг асосий тенденциялари таълимни бошқариш моделлари доирасида ривожланмоқда. Хусусан, Франция Миллий Ассамблеяси томонидан 2004 йилда Европа Иттифоқи учун тайёрланган маърузада таълимни бошқаришнинг иккита модели фарқланиши қайд этилган: бошқарувнинг марказлашган модели (Франция) ва федераль модель (АҚШ). Биринчи моделга кўра, таълим тизимини бошқаришнинг барча дастаклари давлатга тегишли бўлса, иккинчи моделга биноан, ваколатларнинг каттагина қисми (таълим муассасаларини сақлаш, молиялаштиришнинг айрим масалалари, аккредитация қилиш ва бошқа масалалар) минтақавий ва маҳаллий ҳокимият ваколатига мансуб бўлади.

Жаҳон банки ходимлари томонидан тайёрланган маърузада эса, таълим соҳасида ваколатларни таълим соҳасидаги марказий давлат идораси(вазирликлар)дан қуйига ўтказишнинг учта асосий модели таклиф қилинган:
биринчидан, ваколатлар бошқарувнинг жойлардаги органларига (бошқармалар, бўлимлар) ўтказилиши мумкин (АҚШ, Германия, Канада); бунда таълим соҳасидаги марказий орган давлат таълим сиёсатини амалга оширишни мувофиқлаштириш функциясини амалга оширадилар;
иккинчидан, ваколатлар ихтисослаштирилган агентликларга ўтказилиши мумкин (бунда агентлик гарчанд давлатга тегишли бўлсада, расман вазирликнинг бир қисми бўлмайди, у ўзининг бошқарув аппаратига эга бўлади ва вазирликнинг алоҳида функцияларини бажаради). Бундай таълимни бошқариш тизими кўпроқ, Австралия ва Буюк Британия каби давлатлар учун хос бўлиб, улар давлат ва жамоатчилик иштирокидаги ташкилотлари миқдори кўплиги билан тавсифланади. Масалан, Буюк Британияда Олий мактабни молиялаштириш бўйича Кенгашдан ташқари, ўқитиш сифатини баҳолаш ва мониторинг қилиш (Сифатни таъминлаш агентлиги), статистик маълумотларни тўплаш (Олий мактаб статистикаси бўйича агентлик) учун масъул бўлган ташкилот ва алоҳида таҳлилий тадқиқотлар бўйича мустақил орган (Олий мактаб таҳлилий институти) фаолият кўрсатади;