1-mavzu: Sug’urtaning mohiyati, funktsiyalari va bozor munosabatlaridagi o’rni

Sug’urtalanuvchi 

–  sug’urtalovchi  bilan  aniq  sug’urta  munosabati 

o’rnatgan va tegishli sug’urta mukofotlarini to’lovchi yuridik yoki jismoniy shaxs.  

Sug’urta  vositachilari

  –  sug’urtalovchi  va  sug’urtalanuvchi  o’rtasida 

vositachilik  vazifasini  bajaruvchi  yuridik  shaxs.  Maqomi  bo’yicha  vositachi 

sug’urtalanuvchining  manfaatlarini  himoya  qiladi.  Ko’rsatgan  xizmatlari  uchun 

vositachi tegishli vositachilik haqini oladi.  

Risk-

  bitta  kutilayotgan  hodisa  bo’yicha  xavfning  yuzaga  kelishi.  Risk 

tushunchasi  ko’rinishlarining  xilma-xilligi,  uni  sodir  bo’lishi  natijasida  yuzaga 

kelgan oqibatlarning og’irligi,  riskni ro’y  berishi  sababli  paydo  bo’lgan  zararlarni 

mutloq tugatishni imkoniyati bo’lmaganligi sug’urta ishini tashkil etish uchun asos 

---

yaratdi.  Shunday  qilib,  risk  sug’urtaviy  huquqiy  munosabatlarni  shakllantirish 

uchun  shart-sharoit  yaratadi.  Risk-riskli  holatlarning  yagonalik  va  o’zaro 

aloqadorlik yig’indisidir.  

Sug’urta fanida risk tushunchasiga turlicha tariflar berilgan. Jumladan, risk-

bu  konkret  hodisa  yoki  hodisalar  yig’indisi  bo’lib,  ular  sodir  bo’lgan  taqdirda 

sug’urta  kompaniyasi  qoplamalar  to’laydi.  Risk  sug’urta  ob’ekti  bilan  to’g’ridan 

to’g’ri  bog’langan.  Ob’ektga  risk  salbiy  ta’sir  ko’rsatib,  uni  shikastlashi  yoxud 

nobud qilishi mumkin. Shu tufayli risk - bu yagona tasodifiy hodisa bo’lib, uning 

ro’y  berishi  inson  ongiga  yoki  irodasiga  bog’liq  emas.  Sug’urta  risklarining 

ro’yxati sug’urtalovchining sug’urta javobgarligi hajmini tashkil etadi.  

Risk  bahosining  puldagi  ifodasi  sug’urta  tarif  stavkasini  tashkil  etadi; 

sug’urta ob’ekti; sug’urta javobgarligining turi.