1-mavzu: Sug’urtaning mohiyati, funktsiyalari va bozor munosabatlaridagi o’rni

Avariya  sertifikati  -

  mol-mulk  sug’urta  hodisasi  tufayli  zararlanganda, 

ko’rilgan  zararning  miqdori  va  xarakterini  tasdiqlovchi  hujjat.  Avariya  sertifikati 

avariya  komissari  (adjaster)  tomonidan  tuziladi  va  tegishli  vositachilik  haqi 

hisobiga 

sug’urtalanuvchiga 

taqdim 

etiladi. 

Avariya 

sertifikati 

sug’urtalanuvchining sug’urta qoplamasini olish to’g’risidagi arizasiga ilova etiladi 

va qoplamani to’lashda sug’urta kompaniyasiga asos bo’lib xizmat qiladi. 

Adjaster -

 sug’urta hodisasi ro’y berishi munosabati bilan sug’urtalanuvchi 

tomonidan  bildirilgan  e’tirozni  tartibga  solishda  sug’urta  kompaniyasining 

manfaatlarini  himoya  etuvchi  jismoniy  yoki  yuridik  shaxs.  U  sug’urtalanuvchi 

bilan  unga  to’lanadigan  sug’urta  qoplamasi  miqdorini  kelishishga  harakat  qiladi. 

Adjaster sug’urta hodisasini ro’y berish sabablarini o’rganadi va tahlil etadi. Ushbu 

tahlil  natijalari bo’yicha  sug’urta  kompaniyasiga  ekspert xulosasini tuzadi hamda 

avariya  komissari  funktsiyasini  bajaradi.  Adjaster  vazifasini  sug’urta 

kompaniyasining  tarkibiy  bo’limi  yoki  ixtisoslashgan  tashkilot  amalga  oshirishi 

mumkin. 

Aktuariy  -

  lotin  tilidan  tarjima  qilganda  hisobchi  degan  ma’noni  bildiradi. 

Aktuar  hisob-kitoblar  nazariyasini  o’zlashtirib  olgan  sug’urta  matematikasi 

sohasidagi mutaxassis. U sug’urta tariflarini hisoblash va metodologiyasini ishlab 

chiqish, uzoq muddatli sug’urta turlari bo’yicha sug’urta zahiralarini shakllantirish 

bilan bog’liq hisob-kitoblarni amalga oshirish bilan shug’ullanadi. Hozirgi paytda 

Angliyada  aktuariylar  instituti  faoliyat  ko’rsatmoqda.  Aktuariylarning  xalqaro 

uyushmasi mavjud.