1-mavzu: sotsial geografiyaning ob’ekti va predmeti reja

Konfutsiyning falsafiy qarashlari. Konfutsiy komil inson (tszyunь-tszi) haqidagi g’oyani yaratdi. TSzyunь-tszi, ya’ni yuksak ma’naviyatli inson ikki asosiy xususiyatga ega bo’lishi kerak: insoniylik va mas’uliyat (ajdodlar oldidagi qarz)ni his qilish. Komil inson, eng avvalo, ishonchli va fidoiy bo’lishi lozim. U buning uchun tinimsiz, o’zini ayamasdan o’z ishonchi, hukmdori, o’z otasi va o’zidan katta barchaga birday xizmat qilishi va doimo kamolot sari intilishi zarur.
Sintoizm dini Qadimgi Yaponiyada vujudga kelgan (sinto – «xudolar yo’li»). Bu dinning vujudga kelishiga oid aniq ma’lumotlar yo’q. Biroq, u Yaponiyada Xitoy ta’siridan xoli bir sharoitda paydo bo’lgan va rivojlangan. Yaponlar sintoizmning mohiyati va kelib chiqishini bir-biri bilan aralashtirmaslikka harakat qiladilar. Sintoizm ular uchun ham tarix, ham an’ana, ham butun hayot demakdir.
Sintoizm ta’limotiga ko’ra, mikado (imperator) – osmon ruhlarining davomchisidir. Har bir yapon kishisi ikkinchi darajali ruhlar(kama)ning vorisidir. Yaponlar kamani ajdodlar va qahramonlarning ruhlari deb e’tiqod qiladilar. Xudojo’y yapon o’lgandan keyin o’zining ham o’sha kamalardan biri bo’lishiga ishonadi.
Yahudiylik dunyoda keng tarqalgan dinlardan biridir. SHu kunda Isroilda 4,7 mln. (aholining 80 %), AQSHda 6 mln. (40 % Nьyu Yorkda), Rossiyada 1,5 mln., G’arbiy Yevropa davlatlaridan Frantsiyada 0,6 mln., Buyuk Britaniyada 0,4 mln. va boshqa mamlakatlarda yashaydilar.
Paydo bo’lishi. Yahudiylik miloddan avvalgi 2000 yillarning oxirlarida Falastinda vujudga kelgan, yakkaxudolik g’oyasini targ’ib qilgan dindir. Yahudiylik millat dini bo’lib, faqatgina yahudiy xalqiga xos. Yahudiy so’zining kelib chiqishi haqida turli fikrlar mavjud. Abu Rayhon Beruniy o’zining «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» kitobida yozishicha, yahudiylar bu so’zni somiy tillaridagi hoda – «tavba qilmoq, tavba qilganlar» so’zidan kelib chiqqan deb da’vo qilsalar-da, aslida bu fikr noto’g’ri, «yahudiy» so’zi Banu Isroil xalqi ustidan hukmronlik qilgan Ya’qub Payg’ambarning o’g’li Yahudo nomiga nisbat berilgan.
Yahudiy xalqining yana bir nomi Banu Isroil bo’lib, Isroil – Ya’qub payg’ambarning ikkinchi ismi, banu – «bolalar» ma’nosini beradi, ya’ni – «Isroil avlodlari».
Yahudiy xalqiga nisbatan ishlatiladigan yana bir atama yevrey so’zi zamonaviy adabiyotlarda «yahudiy» so’zining aynan tarjimasi sifatida ishlatiladi. Ammo bu ikki so’zning etimologiyasi turlicha: yevrey qadimiy somiy tillardagi ibriy so’zining o’zgargan shaklidir. Ibriy so’zi (arab. ‘abara-ya‘buru – «kechib o’tmoq» fe’lidan) «kechib o’tganlar» ma’nosini beradi. Tarixdan ma’lumki, yahudiy qabilalari Urdun (Iordan) daryosini kechib, hozirgi Falastin hududiga kelganlar. SHuning uchun ularga ibriylar yoki ibroniylar («kechib o’tuvchilar») nomi berilgan.