1-Mavzu. Qurilishning respublika iqtisodiyotida tutgan o‘rni

Илмий тадқиқот институтлари — икқиламчи тадқиқий ишларига ихтисослашган ва маълум бир тармоғи ишлаб чиқариш ёки илмий техник даражасига жавобгар бўлган тармоқли ташкилот;
Лойиҳалаш, конструкторлик, технологик ташкилотлар, технологик иқтисодий тадқиқот институтлари — конструкторлик технологик лойиҳалаш ёки ташкилий ишлаб чиқаришга ихтисослашган маҳсулот самарадорлиги , технологияси ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва лойиҳаларга жавобгар ҳисобланувчи тармоқли ташкилотлар. Бу ерга у ёки бу институтларга хизмат кўрсатувчи ташкилотлар кирмайди.
Монтаж, ишга тушириш ва таъмирлаш билан боғлиқ бўлган жараённи бошқариш ташкилий техник институтлар, асосий ишланмаларни олиб боришга қаратилган махсус лабараториялар, уларни синаш ишлари билан шуғулланувчи ташкилотларга қуйидагилар киради: янгиликларни тарқатиш билан шуғулланувчи илмий-техник ва бошқа институтлар.
Ушбу ташкилотларни шунингдек бўйсундирилганлиги фаолият миқёслари (тармоқли, тармоқлараро, тармоқлар ости, худудий), ихтисослик потенциал ва бошқалар бўйича туркумлаш мумкин.
Ҳозирги бозор иқтисодиёти шароитида асосий муаммо фаннинг мувафақиятли фаолият юритиши учун шароит яратиш уни бир меъёда сақлаш илмий-техник тадқиқотлар самарадорлигини ошириш ва илмий техник-тараққиётнинг асосий йўналишларидаги ресурслар жамланмасини таъминлаш бўлиб ҳисобланади. Айнан шу мақсадда академик ва иқтисослашган илмий тадқиқот муассасаларнинг эркинлигини ошириш илмий тадқиқотларни танлов-шартномали тамойил бўйича ташкил этилишига ўтиш ва шунингдекуларни илмий техник дастурлар асосида молиялаштириш тизимига ўтиш мақсадга мувофиқ саналади. Бунда фаолият юритиш объкти бўлиб танлов лойиҳаси ҳисобланади, субъекти бўлиб эса уни илгари сурган олимлар гунухи ёки илмий тадқиқот институтлари ҳисобланади. Айни чоғда ташкилот ёки корханалар ва илмий тадқиқот институтлари ўртасида ўзаро алоқаларни ўрнатиш лозим, бу биринчидан ихтиро қилинган «велосипед»ни қайта ихтиро қилишнинг олдини олади, иккинчидан эса фан ва техника ривожланишига қаратилган илмий техник-тараққиётнинг самарадорлигини ошириш имконини беради.