aʼzo fermer xoʻjaliklari uchun zarur boʻlgan boshqa xizmatlar: moddiy-texnik vositalar bilan taʼminlash, konservalash, qayta ishlash, sotish; almashish texnologiyasi
A’zolar
Jismoniy shaxslar ishlab chiqarish kooperativida ishlaydi va kooperativda daromad (ish haqi) oladi
Jismoniy yoki yuridik shaxslar, qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilari.
Ular o'zlarining xo'jalik faoliyati bilan shug'ullanadilar, undan daromad oladilar
A'zolarning tadbirlarda ishtiroki va ularning hissasi
A'zolar o'zlarining mehnatlari, yerlari va mulklari uchun hissa qo'shadilar
A'zolar kooperativ xizmatlaridan foydalanadilar (kooperativ orqali o'z mahsulotlarini sotadilar yoki materiallar va xizmatlar oladilar).
Aktsiyalar olingan xizmatlarga mutanosib ravishda to'lanadi
Kooperativ mulk
Ishlab chiqarish kooperativi xo'jalik ishlab chiqarish mulki va yerga egalik qiladi. Qishloq xoʻjaligi mahsulotlari egasi hisoblanadi
Kooperativ o'z xo'jalik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo'lgan mulkka ega.
U yerga ham, qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga ham egalik qilmaydi, ular o‘z a’zolarining mulki bo‘lib qoladi.
Iqtisodiy natija
A'zolar o'rtasida taqsimlanadigan foyda olish maqsadini qo'yadi (ularning mehnat ishtirokiga mutanosib ravishda)
Foyda olishni maqsad qilmaydi. Natija olingan xizmatlar hajmiga mutanosib ravishda taqsimlanadi.
Xizmatlar narx bo'yicha taqdim etiladi
Qishloq xo'jaligi iste'mol kooperativi alohida maqomga ega - bu notijorat tashkilot:
– o‘z a’zolarining moddiy va boshqa ehtiyojlarini qondirish maqsadida yaratiladi va faoliyat yuritadi;
- qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilariga tegishli bo'lib, ular tomonidan demokratik tamoyillar asosida boshqariladi;
- o‘z a’zolariga o‘z fermer xo‘jaligi uchun zarur bo‘lgan xizmatlarni taqdim etadi;
- o'z oldiga foyda olishni maqsad qilib qo'ymaydi, balki fermer xo'jaliklari - uning a'zolari foydasini oshirishga intiladi.
Butun dunyoda kooperativlar quyidagi tamoyillar asosida tuziladi va faoliyat yuritadi
- Ixtiyoriy va ochiq a'zolik. Kooperativlar barcha mulkchilik shaklidagi barcha odamlar va tashkilotlar uchun ochiq bo'lgan, jinsi, ijtimoiy, irqiy, siyosiy va diniy mansubligi sohasida o'z xizmatlarini ko'rsatishga va javobgarlikni o'z zimmasiga olishga qodir ixtiyoriy tashkilotlardir.
- Demokratik a'zolik nazorati. Kooperativlar o'z a'zolari tomonidan boshqariladigan, siyosatni ishlab chiqish va qarorlar qabul qilishda faol ishtirok etadigan demokratik tashkilotlardir. Iste'mol kooperativi a'zolari, badal miqdoridan qat'i nazar, teng ovoz berish huquqiga (bir kishi, bir ovoz) va qarorlar qabul qilishda ishtirok etadilar. Iste'mol kooperativining saylanadigan organlarida ishtirok etish ixtiyoriydir.
– kooperativning xo‘jalik faoliyatida ishtirok etayotgan a’zolariga o‘zaro yordam va iqtisodiy manfaatlar ta’minlash. Kooperativ a'zolari ishlab chiqarishni tashkil etish va xizmatlar ko'rsatish uchun ulushli badallarni kiritadilar va kooperativ kapitalini nazorat qiladilar. Qishloq xo'jaligi iste'mol kooperativi notijorat tashkilot sifatida operatsion xarajatlarni qoplaganidan keyin qolgan barcha ortiqcha mablag'larni dividendlar va kooperativ to'lovlari shaklida xodimlarga soliqlar va mukofot to'lovlarini to'laydi, bu esa kooperativning har bir a'zosining ulush hissasini oshiradi. kooperativning xo'jalik faoliyatidagi ishtiroki ulushi to'g'risida yoki uni zaxira fondini to'ldirishga yo'naltiradi.
- kooperativning barcha a'zolari uchun uning faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlarning mavjudligi. Kooperativ a'zolari va assotsiatsiya a'zolari kooperativ faoliyati to'g'risida to'liq ma'lumot olish, ta'sis hujjatlari, umumiy yig'ilishlar, boshqaruv kengashi va kuzatuv kengashi qarorlari va boshqa hujjatlar bilan tanishish imkoniyatiga ega.
- Moliyaviy barqarorlik. Iste'molchi kooperativining asosiy g'amxo'rligi moliyaviy ishonchlilikni ta'minlash, zaxira kapitalini yaratish va ichki moliyaviy nazorat tizimini yaratishdir.
- kooperativlarning hamkorligi. Iste'mol kooperativlari o'z strategiyasiga muvofiq mahalliy, milliy va xalqaro tashkilotlar doirasida o'z aktsiyadorlari manfaatlarini ko'zlab faol hamkorlik qilishi.
