1-mavzu. «Personalni boshqarish» fanining mohiyati va vazifalari

Komanda — korxona muvaffaqiyatining mezoni sifatida. Korxonada mehnat qiluvchi hamma insonlar xodimlar hisoblanadi. Ular ijtimoiy guruh — komanda a’zolaridir. Komanda va unga a’zolarning korxona muvaffaqiyatida ham, muvaffaqiyatsizligida ham hissLlari bor.

Personalni o‘qitish. Bu taraqqiyot va yangilanishlar kaliti hamda korxona uchun hayotiy zarurat hisoblangan korxonadagi o‘zgarishlar jarayonining tarkibiy qismidir. Ta’lim dasturlari xodimlar aqli va qalbiga murojaat qilishi kerak.

Mazkur tamoyillar korporativ madaniyatni shakllantirish va shaxsni har taraflama kamol toptirishga qaratilgan. Ular zamonaviy texnologiya va konsalting bilan birgalikda personalni boshqarish darajasini sezilarli darajada takomillashtirish imkonini beradi.
Yuqorida qayd etilgan kontseptsiyalarni tahlil qilib, personalni boshqarishga, yondashuvlarga aniqlik kiritish mumkin. Buning uchun insonning ijtimoiy ishlab chiqarishdagi rolini aniqlash muhimdir. Hozirgi vaqtda bu masalada ikki xil nuqtai nazar mavjud:

• 
  inson ishlab chiqarish tizimi (mehnat, inson) resursi — ishlab chiqarish va boshqaruv jarayonining muhim elementidir;
  
• 
  inson shaxsiy ehtiyojlar, qiziqishlar, qadriyatlar, muno-sabatlar — boshqaruvning bosh sub’ekti sifatida.
  

Shu bilan birga tadqiqotchilarning bir qismi personalga tizimlar nazariyasi nuqtai nazari orqali yondashadi. Bunda ham ikki tizim farqlanadi:

• 
  iqtisodiy. Unda moddiy ne’matlarni ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va iste’mol qilish muammolari ustuvor hisoblanadi. Shunga muvofiq personalga mehnat resursi yoki insonlar tashkiliy guruhi (jamoa) sifatida qaraladi;
  
• 
  ijtimoiy. Unda insonlar munosabati, ijtimoiy guruhlar, ma’naviy qadriyatlar, insonni har tomonlama kamol toptirish masalalari ustuvor hisoblanadi. Personalga esa betakror shaxslardan iborat bosh tizim sifatida yondashiladi.
  

Ana shu yondashuvlar 1.2- rasmda o‘z ifodasini topgan.

1.2- rasm. Personalni boshqarish kontseptsiyalari tasnifi.


Personalni boshqarish fani mehnat munosabatlari va insonning korxonadagi faoliyatini ilmiy tadqiq etadi. Ushbu ilmiy izla-nishlar quyidagi darajalarda olib boriladi: