1-mavzu: “O‘zbek tili” fanining maqsadi va vazifasi, uni o‘rganishning ahamiyati. Davlat tili va yangi alifboni joriy etish to‘G‘risidagi qonunlar, ularning ijrosi reja

Savol va topshiriqlar:
1. O‘zbek tiliga qachon Davlat tili maqomi berilgan?
2. Tilning jamiyat bilan qanday aloqadorligi bor?
3. “Davlat tili to‘grisida”gi qonunga qachon o‘zgartirishlar kiritilgan?
4. Yangi tahrirdagi qonuni necha moddadan iborat?
5. Til deganda nimani tushunasiz?
6. Nutq deganda-chi?

1-topshiriq. Quyidagi so‘zlarni o‘quv tilingizga tarjima qiling.

qonun – til – davlat tili –
rivojlanmoq – istiqbol – nishonlanmoq –
mustaqillik – amaldagi – qadriyat –
huquqiy – nufuz – ehtirom –
Topshiriq. “Hаr bir so‘z - sеhr” o‘yini. Bеrilgаn so‘zlаrdаn so‘z birikmаlаri tuzing, shu birikmаlаrni hаmdа ulаrning sinоnimlаrini qo‘llаb mаtn tuzing (ustоz, o‘qituvchi, muаllim; vаtаn, yurt, mаkоn, diyor...).

Ona

О - ilа bеkаsi

N - аmunа ko‘rsаtuvchi
А - ziz insоn


Yurt

Y -
U -

R -
T -

Ota

O - oilа bоshlig‘i

T - аrbiyachi
А - qlli mаslаhаtchi


Vatan

V -
A -

T -
A -
N -

Undosh tovush. Aytilganidek, undosh paydo bo'lish o'rni, tarkibi va boshqa
sifati bilan unli tovushdan farqlanadi. Og'iz bo'shlig'ida paydo bo'lib, biror qarshilikka uchrab chiqadigan, uzoq cho'zilish xususiyatiga ega bo'lmagan, urg'u qabul qilmaydigan tovush undosh deyiladi.
Hozirgi o'zbek adabiy tilida undoshlar quyidagilar: b, d, f, g, h, j (jo‘ja), j (jurnal), к, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x, y, z, g‘, sh, ch, ng.

2-topshiriq. Nuqtalar o‘rniga q yoki k harflaridan mosini qo‘yib ko‘chiring.

Yangi yil bayrami turli mamla…atlarda, turli xal… va elatlarda turli paytlarda turlicha …utib olinadi. Jumladan, Yaponiyada yangi yil bayramiga tayyorgarli… bir necha …un avvalroq boshlanib …etadi. Barcha hovli-joy, uy eshi…lari oldiga bambu… va yosh …ayin daraxtining shox-shabbalari osib …o‘yiladi. Yangi yil …uni tun yarmida ul…an …o‘ng‘iro…qlar 108 marta zang urib yangi yilning …irib …elayotganligidan xabar beradi.


3-topshiriq. Quyidagi so‘zlarni tarjima qiling, ular ishtirokida birikmalar yasang.
Til, so‘z, gap, lug‘at, gapirmoq, tinglamoq, yozmoq, o‘qimoq, tushunmoq, tushuntirmoq, takrorlamoq, so‘ramoq, javob bermoq, so‘zlamoq, suhbatlashmoq, aytib bermoq, bajarmoq, yodlamoq, turlamoq, tuslamoq, so‘zlashmoq.
daroma... xushoma... ta...qiqot marvari...