1-Mavzu: Microsoft Windows operatsion sistemasi bilan tanishish

Mustahkamlovchi savollar:
1. EXT fayl sistemasi haqida ma`lumot bering?
2. Linux OS da EXT fayl sistemasining qo`llanilishi haqida gapiring?.
3.  EXT fayl sistemasi turlarini sanab bering?.
18-Mavzu: Turli fayl sistemalarida disklarni formatlash.

REJA:

1. 
   Qattiq diskning bo‘limlarini tashkil qilish
   
2. 
   F disk dasturi haqida
   
3. 
   Partition Magic dasturi haqida
   

Vinchesterda yangi bo'lim ochish yoki uni bo'laklarga bo'lish

Odatda vintni biz 2 bo'lakga bo'lamiz: 1-bo'lakka tizim bilan bog'liq fayllarni saqlaymiz. 2-bo'lakka esa bizga kerakli faylar (qo'shiqlar, videolar, xujjatlar va boshqalar)ni saqlaymiz. Chunki keyinroq tizimga zarar yetganda qaytadan windows o'rnatishimizga to'g'ri kelganda noqulayliklar tug'ilishi yoki bulmasa fayllar o'chib ketmasligi uchun. Demak davom etamiz. Agar sizning qattiq diskingiz qismlarga bo'linmagan bo'lsa «Полная установка» bulimiga kirganimizdan keyin quyidagi oyna ochiladi
Yangi bulim ochish uchun biz «Настройка диска» ga bosamiz. Yangi oyna ochiladi va qismlarga bulish uchun qushimcha variantlar chiqadi. Kerakli xajmni kursatib «Применить» ga bosamiz.
Natijada:"OK" ga bosganimizdan keyin esa:
Eng pastda esa biz yaqinda xosil qilgan bulimimiz kurinib turadi. Unga esa unchalik xam chiroyli bulmagan nom berilgan: «Незанятое место на диске»
Qattiq diskning bo‘limlarini tashkil qilish
To‘plovchini bo‘lish – disk maydonlarini belgilashdir. Bunda amallar tizimi ularni alohida bo‘linmalar yoki tomlar sifatida ishlatadi. Diskning bo‘limlarini tashkil qilishda uning birinchi sektoriga (0 – silindr, 0 – golovka, 1-sektor) bosh yuklanuvchi yozuv (Master Boot Record-MBR) kiritiladi. Diskda mavjud bo‘limlar qaysi silindr, golovka, sektorlardan boshlanib, qaysilarida tugashi haqidagi ma’lumotlar unda qayd etiladi.
Tizimli BIOS uchun bo‘limlarning qaysi biri yuklanuvchi ekanligi, ya’ni amallar tizimining asosiy fayllarini qayerdan izlash lozimligi haqidagi ko‘rsatmalar ham shu yerda qayd qilinadi. Qattiq diskdagi to‘plovchilarni taqsimlash uchun Windows-98 yoki DOS amallar tizimidan olingan Fdisk dasturidan foydalanish lozim. Format dasturining normal ishlashi uchun, Fdisk dasturi bajarilishi davomida, taqsimlash jadvali yuklanuvchi sektorga (diskdagi bosh yuklanuvchi yozuvini kiritiluvchi birinchi sektor) yoziladi. Istalgan amallar tizimini o‘rnatishdan avval diskni bo‘limlarga taqsimlab olish zarur.
Fdisk (Windows va DOS) dasturlarining barcha talqinlari diskni taqsimlashning ikkita asosiy va qo‘shimcha turlarini tuzish imkonini beradi. Asosiy bo‘lim yuklanuvchi bo‘lishi mumkin, qo‘shimcha bo‘lim esa bunday bo‘la olmaydi. Agar kompyuterda bittagina qattiq disk o‘rnatilgan va kompyuter shu qattiq diskdan yuklanadigan bo‘lsa, mazkur diskning kamida bir qismi asosiy bo‘lim bo‘lishi kerak. Diskning asosiy bo‘limi C: harfi bilan, qo‘shimchalari esa – qolgan harflar bilan D: E: va h.k. belgilanadi. Bitta qo‘shimcha bo‘lim diskning bitta harfini (DOS mantiqiy diski) yoki bir nechta mantiqiy disklarni saqlashi mumkin.
«DOS mantiqiy diski» atamasi faqat DOS amallar tizimini ishlatishnigina nazarda tutmaydi. Istalgan amallar tizimi: Windows-95, 98, Me, NT, 2000, XP, Linux va h.k. ishlatilishi mumkin.
Ma’lumotlarning xavfsizligini ta’minlash maqsadida ham disklarni bo‘limlarga taqsimlash zarurdir. Diskni, masalan, quyidagi tartibda (sxemada) taqsimlash mumkin: